Краеведение России
Справочник
  • формат djvu
  • размер 6,22 МБ
  • добавлен 14 ноября 2014 г.
Камалов А.А., Камалова Ф.У. Атайсал
Өфө: Китап, 2001. — 544 б.
Был китап Атайсал тип исемләнде.
Атайсал — «ата-олаталар йәшәгән ер, ил» тигән киң мәғәнәлә ҡулланыла. Ошо мәғәнәлә ҡулланылыуына, күрәһең, уның нигеҙенә атай тигән һүҙҙең һалыныуы сәбәп булғандыр. Яңы барлыҡҡа килгән һүҙ борон-борондан телебеҙҙә ҡулланылған атай һәм сал морфемаларынан тора. Атай һүҙенең мәғәнәһе билдәле булһа ла, сал морфемаһының мәғәнәһе әлегә тулыһынса асыҡланмаған. Сал морфемаһы «ҡарт, иҫке, боронғо; сал сәсле, хөрмәтле ҡарт кеше» мәғәнәһен йөрөтөүе ихтимал. Сал һүҙе сал, сул, чул «таш, ҡаты, ныҡ» тигән боронғо болғар морфемалары менән дә бәйле булырға мөмкин. Нисек кенә булмаһын, ул боронғо башҡорт шәжәрәләрендә батырҙар исеме араһында йыш ҡына осрай. Мәҫәлән, беҙгә бөрйән, ҡыпсаҡ, түңгәүер, үҫәргән шәжәрәләрендә Атайсал, Байсал, Ҡаҙаҡсал, Сапсал, Ялпаҡсал тигән антропонимдар булыуы билдәле.
Данная книга представляет собой наиболее полный справочник по башкирским деревням, находящимся ныне на территории Республики Башкортостан и прилегающих к ней республик и областей РФ. В ней проанализированы малоизученные источники по истории Башкортостана. Основную часть книги занимают списки башкирских аулов с указанием на их родоплеменную принадлежность, родовое подразделение, военный клич, тамги и другие атрибуты, которые являются уникальным источником по населенным пунктам башкир — коренного народа Южного Урала и Приуралья, проживающих на этой территории с древнейших времен. Уникальность сведений книги заключается в фиксировании элементов ранней родоплеменной структуры башкирской общины и их былой военно-политической организации, а также в аккумулировании полевых, фондовых и архивных материалов. В книге имеется историко-этимологический словарь.
В конце книги дается указатель, по которому легко можно найти интересующее название башкирского аула. Она предназначена на широкий круг читателей.