
Проблемы балтийской археологии 
 
«wrodzoną»). Przy takim rozumieniu formuły omawianej kultury, pojedyncze 
wiązane  z  nią  społeczności  juŜ  u  samego  zarania  przekraczają  Wisłę 
(osadnictwo  z  obszaru  Kotliny  Warszawskiej)  i  po  krótkim  czasie 
rozpoczynają  penetrację  obszaru  NiŜu  w  międzyrzeczu  Odry  i  Wisły, 
sięgającą w incydentalnych przypadkach (np. Drezdenko stan. b.n.) prawego 
brzegu Odry, o czym dobitnie świadczy omówiona niŜej, dość znaczna, pula 
źródeł ceramicznych. 
Analiza  źródeł  ceramicznych. 
Na  obszarze  objętym  opracowaniem 
zarejestrowano  dotychczas  54  stanowiska    wiązane  z  osadnictwem 
społeczności klasycznej kultury niemeńskiej (rycina 1). W 39 przypadkach był 
to jedyny typ ceramiki niemeńskiej na stanowiskach, zaś w 15 zarejestrowano 
dodatkowo materiały niemeńskie o charakterze linińskim. NaleŜy nadmienić, 
iŜ tylko na 10 stanowiskach materiały pochodzą z badań wykopaliskowych 
(np. Korzecznik 6/7, Lipa 5, Broszęcin 14) [21; 22], resztę zbioru pozyskano 
w trakcie prospekcji terenowej. W konsekwencji, prezentowana, na rycinie 1, 
mapa moŜe w przypadku niektórych obszarów odzwierciedlać aktualny stan 
rozpoznania  powierzchniowego,  nie  zaś  faktyczną strukturę  osadnictwa,  w 
innych  zaś  wskazywać  na  wyraźną  nadreprezentatywność  osadnictwa 
niemeńskiego (np. Kujawy). Wynika to głównie z faktu nierównomiernego 
rozpoznania  powierzchniowego  regionów  wchodzących  w  obręb 
opracowywanego  terytorium,  np.  bardzo  dobry  stan  prospekcji  terenowej 
obszaru Pojezierza Gostynińskiego, czy – głównie – Kujaw w stosunku do 
reszty terenu. W przypadku Kujaw naleŜy ponadto dodać, Ŝe większa część 
naniesionych punktów  osadniczych  wiąŜe  się  z  pojedynczymi fragmentami 
ceramiki niemeńskiej (klasyfikowanej głównie na podstawie technologii), co 
moŜe błędnie wskazywać na wyjątkowo silną penetrację tego obszaru przez 
rzeczone społeczności [3; 6]. 
Technologia. 
Na  wszystkich  stanowiskach  pozyskano  ogółem  702 
fragmenty ceramiki naczyniowej jednoznacznie wiązanej z kulturą niemeńską. 
Z tej puli 80 fragmentów  (11%) wykonane było w technologii dającej się ująć 
w  systemie  J.Czebreszuka,  stworzonym  dla  opisu  technologii  ceramiki 
późnoneolitycznej  i  wczesnobrązowej,  rozszerzonym  przez  P.Makarowicza 
[2,  S.11-44;  20,  S.78-88]  (tabela  1):  2  fragmenty  (0,3%)  wykonano  w 
technologii  tzw.  «wczesnosznurowej»  (grupa  technologiczna  D),    9 
fragmentów (1,4%) w technologii wiązanej z kulturą amfor kulistych (grupa 
technologiczna H – toŜsama z grupą technologiczną III wg M.Szmyt) [23, 
S.10-49]  zaś 69  fragmentów (9,3%) w technologii wczesnobrązowej [grupa 
technologiczna J (wiodąca grupa technologiczna  dla niŜowych   materiałów 
wczesnobrązowych)  –  52  fragmenty  (7%),  grupa  technologiczna  K  (tzw. 
«delikatna») – 2 fragmenty (0,3%) i grupa technologiczna L – 15 fragmentów 
(2%)]  (tabela  1).  Zdecydowana  większość  pozyskanego  materiału 
ceramicznego  (622  fragmenty  –  89%)  wykonana  została  jednak  w 
technologii,  zdecydowanie  odbiegającej  od  znanych  na  NiŜu  standardów  i 
tym  samym  nie  dającej  się  opisać  przy  pomocy  wypracowanych  dla  tego 
obszaru schematów. W celu jej klasyfikacji wydzielono grupę technologiczną