Брыгадзін П.І., Ладысеў У.Ф., Зялінскі П.І. і інш. Гісторыя Беларусі. У 2 ч. Часть 2. XIX XX стагоддзі

Подождите немного. Документ загружается.

ЛЕКЦЫЯ 17

ПОЛЬСКА-САВЕЦКАЯ ВАЙНА I БЕЛАРУСЬ

♦ Экспансія Польшчы ў Беларусі

♦ Аднаўленне ССРБ

♦ Заключэнне мірнага дагавора. Слуцкае паўстанне

Экспансія Польшчы ў Беларусі. Пасля адраджэння

польскай дзяржавы ў лістападзе 1918 г. яе кіруючыя колы

сталі на шлях анексіі беларускіх этнічных зямель. У лістападзе

1918 г. польскія легіянеры занялі Аўгустоўскі павет Сувал-

каўскай, а ў снежні Бельскі павет Гродзенскай губерняў. Дэк-

рэтамі польскага ўрада ў снежні 1918 г. гэтыя паветы былі

далучаны да Польшчы. Накіраваныя ў студзені 1919 г. ура-

дам БНР ноты пратэсту ўраду Польшчы і дыпламатычным

прадстаўнікам ЗША, Вялікабрытаніі і Францыі былі праігна-

раваны.

Фінансавая падтрымка і ваенныя пастаўкі Францыі, Англіі і

ЗША далі магчымасць Польшчы да канца студзеня паставіць

пад ружжо добра ўзброеную стотысячную армію, а ў красаві-

ку 1920 г. яе колькасць на польска-савецкім фронце складала

300 тыс. чалавек. Галоўным аб'ектам ваенных дзеянняў

польскіх войскаў у пачатку 1919 г., згодна з планам Начальні-

ка польскай дзяржавы Ю. Пілсудскага, сталі беларуска-літоў-

скія землі. Тым самым, як справядліва сцвярджаюць сучасныя

польскія гісторыкі, ён хацеў паставіць краіны Антанты на Па-

рыжскай мірнай канферэнцыі перад фактам - анексіяй бела-

руска-літоўскіх зямель. Пачалося шырокамаштабнае наступ-

ленне польскіх войскаў.

Першае сутыкненне польскіх легіянераў з часцямі Чырво-

най Арміі адбылося 16 студзеня ў 26 кіламетрах к захаду ад

Ліды. Паўночная група пад камандаваннем генерала В. Іваш-

кевіча, пачынаючы з 14 лютага, заняла большую частку

Гродзенскай губерні, павяла наступленне ў напрамках Вільні і

Ліда-Маладзечна. Паўднёвая - пад камандаваннем генерала

А. Лістоўскага - наступала ў напрамках Баранавічы-Мінск,

312

Кобрын-Пінск. Да сярэдзіны сакавіка былі захоплены Ваўка-

выск, Слонім, Скідаль, Шчучын, Пінск, Баранавічы. 22 краса-

віка пасля трохдзённых баёў савецкія войскі пакінулі Вільню.

Зыходзячы з ідэі выканання Польшчай "асобай місіі" на

ўсходзе Еўропы, Ю. Пілсудскі прапанаваў план стварэння ў

гэтым рэгіёне максімальна шырокай федэрацыі дзяржаў пад

гегемоніяй Польшчы. У 1919 г. ён фактычна меў два планы.

У першым, "болыным", прадугледжваўся антыбальшавіцкі

саюз усіх нацыянальнасцяў заходніх акраін былой царскай

імперыі, з перспектывай свабоднага самавызначэння кож-

най з іх пасля заканчэння вайны. У другім, "меншым", мер-

каваўся падзел спрэчных зямель Полынчай і Расіяй на асно-

ве плебісцыту, які б быў праведзены пад міжнародным кант-

ролем. У "болыным" плане даваўся беларусам шанс на са-

мавызначэнне, незалежна ад скептыцызму, з якім Пілсудскі

ставіўся да іх дзяржаўных здольнасцяў. У "малым" - лічыў

сэнсоўным падтрыманне беларусізму, але толькі на тэрыто-

рыі міншчыны, як процівагу расійскаму ўплыву. Каб пад-

трымаць федэралісцкія ілюзіі сярод часткі беларускага гра-

мадства, Пілсудскі ў красавіку, а затым ў жніўні 1919 г.

выступіў з адозвамі да жыхароў былога Вялікага княства

Літоўскага. У іх ён абяцаў будаваць адносіны на роўных,

даць магчымасць беларусам і літоўцам самім вырашаць

канфесіянальныя і нацыянальныя пытанні.

Палітычныя апаненты Пілсудскага - нацыянал-дэмакра-

ты клалі ў аснову вызначэння ўсходніх граніц ІІольшчы

гістарычны прынцып, г. зн. аднаўленне граніц 1772 г. з част-

ковымі зменамі. Таму яны імкнуліся да прамой інкарпарацыі

гэтых зямель у склад польскай дзяржавы.

У сувязі з захопам беларускіх, украінскіх і літоўскіх зямель

урады РСФСР і Літоўска-Беларускай ССР заявілі афіцыйны

пратэст і прапанавалі ўраду Полынчы мірным шляхам выра-

шыць спрэчныя пытанні. Прапанова засталася без адказу.

Адначасова былі праведзены мерапрыемствы ваеннага ха-

рактару. 19 лютага быў створаны Заходні фронт. 8 красавіка

1919 г. у Літоўска-Беларускай Савецкай Рэспубліцы было

313

ўведзена ваеннае становішча. Яе кіруючыя органы правялі

партыйную, камсамольскую і агульную мабілізацыю ў Чыр-

воную Армію. У выніку было мабілізавана каля 93 тыс. чала-

век. Значная частка іх была накіравана на Заходні фронт.

Наступленню польскіх войскаў садзейнічалі антысавецкія

выступленні, якія мелі месца ў люгым сакавіку ў Слуцку,

Барысаве, а таксама ў Гомельскім, Рагачоўскім і іншых паветах.

Яны з'явіліся ў першую чаргу вынікам незадаволенасці сялян з

увядзеннем у пачатку 1919 г. "харчраскладкі", абавязковай

здачы гаспадаркамі дзяржаве ўсіх "лішкаў" сельскагаспадар-

чай прадукцыі, забароны прыватнага гандлю, а гаксама ак-

тыўных антысавецкіх дзеянняў эсэраў. Сваёй жорсгкасцю

выдзялялася выступленне салдат 67-га і 68-га стралковых пал-

коў Тульскай брыгады на чале з былым афіцэрам царскай

рміі Стракапытавым у сакавіку 1919 г. На участку Калінка-

вічы Оўруч салдаты зняліся з фронту і рушылі на Гомель.

Захапіўшы горад, яны грамілі савецкія ўстановы, арыштоўвалі

камуністаў. Абаронцы савецкай улады з ліку савецкіх і партый-

ных работнікаў горада, супрацоўнікі ЧК і міліцыі ў колькасці

300 чалавек забарыкадаваліся ў гасцініцы "Савой". У выніку

артылерыйскага абстрэлу частка іх загінула, а асгатнія выму-

шаны былі пайсці на перагаворы. Аднак дасягнутае пагадненне

аб захаванні жыцця тым, хто абараняўся, было парушана, у

выніку чаго 25 савецкіх і партыйных работнікаў Гомеля былі

забіты. Намаганнямі часцей Чырвонай Арміі, сфарміраваных

рабочых атрадаў мяцеж у Гомелі 29 сакавіка быў ліквідаваны.

Своеасаблівым водгукам стракапытаўскага бунту з'явілася паў-

станнс ў канцы сакавіка каравульнай роты ў Рэчыцы.

Летам 1919 г. становішча на Заходнім фронце пагоршыла-

ся. У маі польскія войскі захапілі Смаргонь, Свянцяны, Луні-

нец і прасоўваліся ў глыб тэрыторыі Беларусі. Часці 15-й і

16-й армій у выніку бесперапынных чатырохмесячных баёў

мелі вялікія страты ў людзях і ўзбраенні. На 15 чэрвеня іх

асабовы склад не перавышаў 36 тыс. чалавек. Польскія

войскі, якія дзейнічалі на Заходнім фронце,' налічвалі больш

за 96 тыс. чалавек.

314

Улічваючы складанасць ваеннага становішча, былі мабілі-

заваны на Заходні фронт дадатковыя людскія рэсурсы. Толькі

Гомелмечына і Віцебшчына далі фронту каля 40 тыс. байцоў.

У Мінскай губерні было мабілізавана каля 35 сыс. рабочых і

сялян чарговых гадоў прызыву. 3 ліку мабілізаваных былі

цалкам ўкамплектаваны дзеючыя і сфарміраваны новыя вай-

сковыя часці - асобны рабочы полк войскаў ВЧК, Бабруйскі

рабочы батальён і г. д. Заходні фронт дадаткова атрымаў

фонды харчавання, адзення, абутку. Палепшыліся ўмовы

ўтрымання параненых, удзялялася ўвага сем'ям чырвонаар-

мейцаў. ЦВК Украіны, Літвы і Беларусі ў маі 1919 г. прынялі

пастановы аб неабходнасці ваенна-палітычнага саюза. На

аснове гэтых пастаноў ЦВК Расіі прыняў 1 чэрвеня рашэнне

аб аб'яднанні ваенных сіл Савецкай Рэспублікі Расіі, Украі-

ны, Латвіі, Літвы і Беларусі.

Праведзеныя мерапрыемствы ўмацавалі Заходні фронт,

апе не настолькі, каб можна было дабіцца павароту ў вай-

не. Калі ж з Францыі была перакінута добра абучаная і

ўзброеная армія Галера, сілы польскіх войскаў амаль пад-

воіліся. 1 ліпеня яны пачалі агульнае наступленне на За-

ходнім фронце і ў той самы дзснь захапілі Вілейку, а

3 ліпеня - Маладзечна. У мэтах цэнтралізацыі аператыўна-

га кіраўніцтва войскамі 19 ліпеня Савет абароны ЛітБел

ССР быў скасаваны, а яго функцыі перададзены Рэўваен-

савету Заходняга фронту. Уся ўлада на неакупіраванай тэ-

рыторыі была перададзена Мінскаму губернскаму рэўко-

му. Аднак становішча на фронце не палепшылася. Нягле-

дзячы на ўпартае супраціўленне чырвонаармейцаў і рабо-

чых баявых атрадаў, якія абаранялі Мінск, 8 жніўня горад

быў заняты польскімі войскамі.

Польскія войскі ў жніўні верасні захапілі Ігумен (сучасны

Чэрвень), Нова-Барысаў, Бабруйск, Жлобін, Рагачоў і Рэчы-

цу. Навісла пагроза над Гомелем. Аднак у працяглых і ўпар-

тых баях польскія войскі панеслі значныя страты. У кастрычні-

ку 1919 г. наступленне было спынена на лініі Заходняй Дзвіны:

Полацк Лепсль- Барысаў, затым на поўдзень па Беразіне.

315

Польскі ўрад для кіравання захопленнымі тэрыторыямі

стварыў Цывільнае кіраўніцтва ўсходніх зямель (ЦКУЗ) на

чале з Ежы Асмалоўскім. Тэрыторыя Беларусі была падзеле-

на на тры акругі - Віленскую, Брэсцкую і Мінскую, якія ў

сваю чаргу дзяліліся на паветы. На чале акруг стаялі грамадзян-

скія акруговыя камісары, а на чале паветаў павятовыя

старасты. На пасады ва ўсіх установах прызначаліся мясцо-

выя польскія памешчыкі, якія ўладу выкарыстоўвалі перш за

ўсё для расправы над сялянамі. Павятовымі старастамі прын-

цыпова назначаліся памешчыкі, войтамі ў гмінах выключна

палякі і католікі. Былі аб'яўлены незаконнымі ўсе аграрныя

пераўтварэнні і адноўлена памешчыцкае землеўладанне. На-

сілле і рэквізіцыі, якім падвяргаліся вясковыя жыхары з боку

польскіх вайсковых падраздзяленняў, жандармерыі і паліцыі,

грабеж маёмасці, тэрор і частыя расстрэлы падазроных у

сімпатыях да Савецкай улады - усё гэта прыдавала новай

ўладзе рысы акупацыйнай. Толькі ў Мінску было арыштава-

на 1000 жыхароў, з якіх 100 чалавек расстраляна па прыгаво-

рах ваенна-палявога суда. Масавым разбоем адзначана зна-

ходжанне польскіх інтэрвентаў у Рэчыцкім, Бабруйскім,

Пінскім і іншых паветах Беларусі. У Лідзе ў выніку ўчыненых

імі пагромаў загінула звыш 100 чалавек.

Прыхільнікамі бальшавізму лічыліся нават праваслаўныя

цэрквы і яўрэйскія сінагогі. Паспешліва перадаваліся католікам

храмы, якія больш за сто гадоў знаходзіліся ва ўладанні правас-

лаўных. Такая палітыка праводзілася і ў тых мясцовасцях, дзе

палякі складалі нязначны працэнт ад агульнага ліку жыхароў.

У беларускай інгэлігенцыі адмоўную рэакцыю выклікала

знішчэнне ўсіх праяў адраджэння нацыянальнага жыцця. Рэк-

візіцыям і судовым праследаванням падвяргаліся незалежныя

беларускія газеты. У Мінску забаронена было ставіць на сцэ-

не п'есы папулярных беларускіх пісьменнікаў - Яіікі Купалы,

Каруся Каганца і іншых аўтараў. Паводле ацэнкі II аддзела

Генеральнага штаба Войска Польскага першапачатковы бе-

ларускі энтузіязм хутка перайшоў у антыпатыю, ажно ўрэш-

це ператварыўся ў нянавісць да ўсяго польскага.

316

Рост апазіцыйных настрояў сярод беларускіх палітычных

партый дэмакратычнай плыні ўнёс у іх шэрагі раскол. Гэта

праявілася ўжо на з'ездзе прадстаўнікоў беларускай грамадс-

касці Віленшчыны і Гродзеншчыны 9-10 чэрвеня 1919 г. у

Вільні. Надзеі кіруючых колаў Польшчы, што ўдзельнікі на-

рады прымуць рашэнне аб далучэнні Беларусі да Польшчы,

не спраўдзіліся. Дэлегаты з'езда, большасць якіх з'яўляліся

прадстаўнікамі БПС-Р, а таксама БПС-Ф, пацвердзілі ідэю

суверэннасці і непадзельнасці Беларусі, выказалі пратэст у

сувязі з арыштамі беларускіх дзеячаў і забаронай беларускіх

арганізацый польскімі ўладамі. З'езд абраў Цэнтральную бе-

ларускую раду Віленшчыны і Гродзеншчыны на чале з эсэ-

рам К. Душэўскім.

Аднак частка беларускіх нацыянальных дзеячаў пад уплы-

вам дэкларацыйных заяў Ю. Пілсудскага пайшла на супра-

цоўніцтва з польскімі акупацыйнымі ўладамі. Калі 18 верас-

ня 1919 г. у Мінск прыязджаў Пілсудскі, дык яго віталі прад-

стаўнікі ўсіх беларускіх палітычных партый, апроч БПС-Р.

Старшыня Рады БНР Я. Лёсік і яго намеснік А. Смоліч,

іншыя дзеячы Рады БНР накіравалі Пілсудскаму ліст, у якім

прасілі згоды на аднаўленне працы БНР і паступовую пера-

дачу цывільнай улады ўраду БНР і арганізацыю беларускага

войска. Старшыня ўрада БНР А. Луцкевіч летам 1919 г.

знаходзіўся ў Парыжы, дзе беспаспяхова імкнуўся дабіцца ад

удзельнікаў Парыжскай мірнай канферэнцыі прызнання неза-

лежнасці Беларусі. Стаўка кіраўнікоў краін Антанты была

зроблена на Польшчу ў яе барацьбе з бальшавіцкай Расіяй.

Яскравай праявай непрыняцця насельніцтвам Беларусі

польскай акупацыйнай улады з'явілася разгортванне парты-

занскага руху. Гэта быў актыўны стыхійны пратэст насельні-

цтва. Разам з тым нельга недаацэньваць актыўную ролю ў

разгортванні партызанскай барацьбы падпольных баль-

шавіцкіх арганізацый, што дзейнічалі ў Мінску, Бабруйску,

Мазыры, Слуцку, Пінску, Барысаве, Лунінцы, Гродне, Ваў-

кавыску і іншых гарадах. Яшчэ ў маі 1919 г. ЦК КП(б)ЛіБ,

абмеркаваў пытанне аб становішчы за дэмаркацыйнай лініяй

317

і вырашыў накіраваць на акупіраваную тэрыторыю Беларусі

і Літвы як мага больш камуністаў-падпольшчыкаў. Ён вы-

ступіў са зваротам да салдат польскай арміі аб спыненні

братазабойчай вайны. У верасні 1919 г. было створана спе-

цыяльнае бюро нслегальнай работы. У склад бюро ўваходзілі

В.С. Міцкявічус-Капсукас, В.Г. Кнорын, В.А. Багуцкі. У кас-

трычніку сфарміраваліся два нелегальныя краёвыя партый-

ныя цэнтры ў Мінску і Гродне. У выніку на акупіраванай

тэрыторыі рэспублікі дзейнічалі 28 нелегальных камітэтаў,

якія ў сваёй практычнай дзейнасці абапіраліся на нізавыя

арганізацыі і ячэйкі.

Партызанскія атрады, значная частка якіх фарміравалася

ў прыфрантавой зоне, цесна ўзаемадзейнічалі з чырвонаар-

мейскімі часцямі Заходняга фронту. Штаб фронту каардына-

ваў іх дзеянні, дапамагаў набываць узбраенне, распрацоўваць

планы баявых аперацый.

Найбольш буйной падпольнай арганізацыяй быў партыйны

камітэт у Мінску, створаны ў жніўні 1919 г. Шырокую дзей-

насць у польскім тыле разгарнуў Бабруйскі падпольны камітэт.

У тыле акупантаў стваралася разгалінаваная сетка парты-

занскіх атрадаў, байцамі якіх былі, галоўным чынам, сяляне і

рабочыя. Летам і восенню 1919 г. партызанскі рух ахапіў

Мінскі, Бабруйскі, Пінскі, Слуцкі, Мазырскі, Барысаўскі, Ра-

гачоўскі, Віленскі. Гродзенскі і іншыя павегы. У Мінскім па-

веце дзейнічалі партызанскія атрады С. Плашчынскага,

В. Пагірэйчыка, у Пінскім - атрад пад камандаваннем рабо-

чага-цесляра Арбузава, у Бабруйскім - атрад пад каманда-

ваннем I. Жынко, у Рудабельскай воласці - атрад імя III Інтэр-

нацыянала, які ўзначальваў В. Аляшкевіч. У раёне мястэчак

Свіслач і Асіповічы дзейнічаў атрад пад камандаваннем

Я. Багдановіча і А. Каралька. Арганізатарам партызанскага

атрада ў Мазырскім павеце з'яўляўся незаможны селянін

В. Талаш.

Восенню 1919 г. быў створаны штаб па кіраўніцтву парты-

занскім рухам у Мінскім павеце. Ён дыслацыраваўся ў пры-

гарадзе Мінска - Козыраве. 3 партызанскіх атрадаў Руда-

318

бельскай воласці і валасцей Рагачоўскага павета, што з ёй

межавалі, Бабруйскі падпольны камітэт сфарміраваў асобны

партызанскі батальён імя Бабруйскага рэўкома (600 чала-

век). Аб'яднанне партызанскіх сіл павысіла баяздольнасць

партызан, дало магчымасць весці баявыя дзеянні супраць

буйных часцей акупантаў. У Бабруйскім павеце быў створа-

ны атрад пад камандаваннем М. Ляўкова. Новыя партызанс-

кія атрады былі створаны ў раёне Жлобіна, Маладзечна,

Слуцка.

На барацьбу з партызанскім рухам польскія акупацыйныя

ўлады вымушаны былі здымаць з фронту вайсковыя часці.

Так, у студзені 1920 г. у Рудабельскую воласць быў накірава-

ны карны атрад з 1500 чалавек пры 30 кулямётах. Карнікі

палілі дамы і гаспадарчыя пабудовы, рабавалі і забівалі

мірных жыхароў. 200 партызан і невялікі атрад чырвонаар-

мейцаў былі акружаны ў раёне вёскі Новая Дуброва. Завя-

заўся няроўны бой. Загінулі памочнік камандзіра партызанс-

кага атрада Максім Ус, многія партызаны. Карнікі таксама

панеслі значныя страты. Толькі каля вёскі Дуброва партыза-

ны знішчылі 75 польскіх салдат.

Аднак рэпрэсіямі польскія акупацыйныя ўлады не маглі

спыніць партызанскі рух. Пад вясну 1920 г. чыгуначныя

ўчасткі Мінск-Вільня, Мінск-Баранавічы, Мінск-Барысаў

амаль поўнасцю кантраляваліся партызанамі.

Узмацненне барацьбы насельніцтва Беларусі супраць

польскіх інтэрвентаў актывізавала радыкальную плыню ў

асяродку сацыялістаў-рэвалюцыянераў. 11 ліпеня 1919 г.

ЦК БПС-Р апублікававаў дэкларацыю, у якой заклікаў усе

палітычныя партыі і групы да аб'яднання і стварэння адзінага

фронту барацьбы за вызваленне Беларусі. У асяродку партыі

ўзмацняецца левая плынь на чале з Я. Трафімавым, якая

патрабавала пагаднення з балынавікамі для сумеснай бараць-

бы з польскімі інтэрвентамі.

Восенню 1919 г. лідэры беларускіх эсэраў афіцыйна за-

явілі аб разрыве кааліцыі з тымі партыямі, якія супрацоўніча-

юць з польскімі акупантамі. На падпольнай канферэнцыі ў

319

Мінску ў лістападзе была сфармуліравана новая тактычная

лінія. Яна прадугледжвала часовы адказ ад барацьбы з савец-

кай уладай, адмову ад кааліцыі з буржуазна-нацыянальнымі

партыямі і стварэнне "трэцяй сілы". Беларускія эсэры заявілі.

што будуць дабівацца ўстанаўлення "сярэдняй" улады, якая

стаіць паміж дыктатурай пралетарыяту і дыктатурай буржуазіі.

Адмаўляючы Савецкую ўладу, як непрыдатную форму для

дзяржавы працоўных, беларускія эсэры меркавалі, што най-

болын адпаведнай інтарэсам усяго беларускага народа формай

улады будзе беларуская працоўная рэспубліка. Гэта ў многім

утапічная эсэраўская дактрына адлюстроўвала мары і надзеі

сялянства, якое тады вяло актыўную барацьбу з польскімі інтэр-

вентамі і паступова асэнсоўвала свае сацыяльныя мэты.

Зыходзячы з тактыкі "трэцяга шляху", беларускія эсэры

актывізавалі партызанскую барацьбу ў тыле польскіх войс-

каў. ЦК БПС-Р даручыў сваім губернскім камітэтам у

Мінску, Гродне і Вільні прыступіць да фарміравання масавай

партызанскай арміі. Ядром яе павінна была стаць так званая

"Сувязь беларускага працоўнага сялянства", якая аб'ядноўва-

ла некалькі дзесяткаў сялянскіх дружын. Уплыў эсэраў асаблі-

ва адчуваўся ў заходніх паветах Мінскай, Гродзенскай і бела-

рускіх паветах Віленскай губерняў, дзе функцыяніравалі эсэ-

раўскія "сялянскія дружыны".

Такая пазіцыя беларускіх эсэраў аб'ектыўна збліжала іх з

падпольнымі камуністычнымі структурамі. У снежні 1919 г.

у Смаленску на нарадзе прадстаўнікоў БПС-Р і ЦК КП(б)ЛіБ

было выпрацавана пагадненне аб сумеснай барацьбе за ад-

наўленне беларускай дзяржаўнасці, агавораны агульныя

прынцыпы супрацоўніцтва і арганізацыі барацьбы з

польскімі інтэрвентамі. Пагадненне падпісалі члены ЦК БПС-Р П.

Бадунова, Я. Мамонька, А. Трафімаў, М. Асвенцімскі і

Ф. Шантыр.

Зрух беларускіх эсэраў улева паглыбіў крызіс у бела-

рускім нацыянальным руху. Спробы А. Луцкевіча ў час суст-

рэчы ў Варшаве з Ю. Пілсудскім у лістападзе 1919 г. выра-

шыць праблему дзяржаўнасці Беларусі вынікаў не далі. Са-

320

мае большае, на што пагадзіўся Ю. Пілсудскі, з'явілася вы-

данне дэкрэта ад 22 кастрычніка 1919 г., у адпаведнасці з

якім былі створаны два пяхотныя батальёны "беларускага

войска". Рознагалоссе ў беларускім нацыянальным руху яск-

рава выявілася на сесіі Рады БНР 12 снежня. Большая частка

дэлегатаў з эсэраў і сацыялістаў-федэралістаў выступіла суп-

раць усялякага пагаднення з польскім урадам і выказала не-

давер лідэрам сацыял-дэмакратычнай партыі, старшыні Рады

БНР Я. Лёсіку і кіраўніку ўрада А. Луцкевічу. Другая частка

Рады з сацыял-дэмакратычнай фракцыі (37 членаў Рады з 87)

на чале з А. Смолічам заявіла аб сваёй польскай арыентацыі,

заклікала сеспо выказаць давер ураду Луцкевіча. Аднак

большасць дэлегатаў не пагадзілася з такімі прапановамі.

Таму паланафільская фракцыя ў знак пратэсту пакінула залу

пасяджэння. Удзельнікі, якія засталіся, 13 снежня абралі новы

склад Рады. Старшынёй Прэзідыума Рады быў абраны

П. Крэчэўскі (сацыяліст-федэраліст), членамі - П. Бадунова,

Я. Мамонька, М. Козіч (сацыялісты-рэвалюцыянеры) і В. За-

харка (сацыяліст-федэраліст). Кабінет міністраў было дару-

чана сфарміраваць В. Ластоўскаму.

Паланафільская фракцыя БПСД на кватэры А. Уласава

абрала "Найвышэйшую раду" ў складзе I. Серады (старшы-

ня), Ф. Абрантовіча, В. Іваноўскага, Я. Лёсіка, С. Рак-Міхай-

лоўскага, А. Смоліча, К. Цярэшчанкі, А. Уласава. Сфарміра-

ваць склад новага ўрада было даручана А. Луцкевічу. Аднак

у абставінах, калі вырашальная роля ў беларускім нацыя-

нальным руху адышла да БПС-Р, "Найвышэйшая рада" стала

марыянеткай у польскай акупацыйнай адміністрацыі. Бо да-

лей культурна-нацыянальнай аўтаноміі, прычым на тэрыто-

рыі толькі Мінскай акругі, польскія ўлады не пайшлі. Сфармі-

раваны А. Луцкевічам урад у хуткім часе распаўся, а сам ён

часова адышоў ад палітычнай дзейнасці.

Сумесная барацьба эсэраў і балынавікоў супраць польскіх

інтэрвентаў вызначыла збліжэнне некаторых іх ідэйна-палі-

тычных пазіцый. На надзвычайнай нелегальнай канферэнцыі

БПС-Р 3-7 сакавіка ў Мінску было афіцыйна заяўлена, што

11 Зак. 2283

321