Шагдаров Л.Д. Монголой нюуса тобшо ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠨ ᠨᠢᠭᠤᠴᠠ ᠲᠣᠪᠴᠢᠶᠠᠨ

Электронное издание — Сокровенное сказание монголов. На бурятском языке. — 16, 124 н. «Нюуса тобшо» буряад арадайшье эгээл эртэнэй түүхын дурасхалта бэшэг яахадаа болоноб гэхэдэ, манай элинсэг хулинсагай эртэ урда сагай түүхэ эгээл эндэ тон түрүүшынхиеэ бэшэгдэнэ бшуу. Гансал манай элинсэгэй XIII зуунай эхиндэ Чингис хаанай мэдэлдэ ороһон тухай бэшэ, харин урдахи байдал тухайнь хэлэгдэнэ. Тусхайлбал, «Нюуса тобшо» иигэжэ эхилнэ: «Чингис хаанай уг изагуур гэхэдэ, дээдэ тэнгэриһээ заяатай түрэһэн Бүртэ-чино өөрынгөө һамган Гуа-Маралтай хамта уһан далайе гаталжа ерээд, Онон мүрэнэй эхиндэ Бурхан халдун уулада нютаглажа, Батцагаан гэдэг нэгэ хүбүүтэй болоһон юм». Мүнөө «Нюуса тобшо» «Буряад үнэн» газетэдэ, «Байгал» журналда толилогдожо, үшөө номой хэблэлээр хэблэгдэхэнь гээшэ. Тиихэдээ газетэ, журналда С.А. Козиной ород оршуулга гол болгогдоо, харин Ч.-Р. Намжилов ном болгожо гаргахадаа, Ц. Дамдинсүрэнэй монгол оршуулгые шэлэбэ. Тиин буряад хэлэн дээрэ гараһан эдэ хоёр текстын аб адли бэшэ байхань, илгаа һэлгүү гарахань элитэ. Ц. Дамдинсүрэн «Нюуса тобшын» ёһотой эхые хэблэхын урда тээ Монголой олон һонирхогшодто танилсуулха зорилгоор тус зохёолой удхыень алдуулангүй, хэлэ найруулгынь онсо шэнжые гээгдүүлхэгүйе оролдон, тэрэниие мүнөөнэй хэлэн дээрэ болгоһон байнаб гэжэ бэшэнэ. Ц. Дамдинсүрэнэй оршуулгые олониитэ зон һайшааһан байна.