Переправа и накрывание — ватари и ханэ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
Игра под камнями — исиносита . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Тэсудзи «Весы» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Тэсудзи «Петух поднял голову» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
Глава 11. Влияние и территория . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
Глава 12. Стратегические концепции Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Что такое стратегия и тактика? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Стратегия Коборьбы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
Рассматриваемые вместе — миаи . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
Скрытая угроза — адзи. Скорость развития . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
Требование ответа — кикаси . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Плотность — ацуми . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
Переконцентрация — коригатачи . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Обмен — фурикавари . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
Легкое развитие — сабаки . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
Ходвопрос — ёсумиру . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
Глава 13. Степени мастерства — дан и кю . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
Глава 14. Стратегия игры на форе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
Глава 15. Го в управлении и предпринимательстве . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
Форма, связь, база . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
Стратегия управления . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
Глава 16. Как заниматься Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
Игорь Гришин: мой метод обучения Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
Как самостоятельно изготовить доску для Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
Классические размеры доски для Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
Классические размеры камней для Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
Глава 17. Го и компьютер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
Говьюеры и Горедакторы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
Компьютерные задачники по Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Базы данных . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Играющие программы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Программы для карманных компьютеров . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
Игровые серверы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Сайты, посвященные игре Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
Глава 18. Федерация Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Турниры по Го. Время игры. Запись партии . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Глава 19.Партия Мастеров . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
ППррииллоожжеенниияя
Приложение 1. Словарь японских терминов Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
Приложение 2. 12 классических дзёсэки . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
Приложение 3. Путеводитель Мастера Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
Анекдоты Мастера Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Библиография . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
313
Содержание
Предисловие . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Вступление . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Глава 1. Пустота и территория . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Глава 2. Доска и камни — Земля и Небо . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Глава 3. Символика Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Глава 4. Культура Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Глава 5. Правила Го . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Жизнь и смерть . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Пункты дыхания — дамэ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Соединение камней . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Группы камней . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Захват камней . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Самоубийство запрещено! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Правило Ко — предел бесконеЧности . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Территория — жизненное пространство . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Учебная партия (начало) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Два глаза: свойство жизни . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Учебная партия (окончание) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Подсчет очков . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Сэки: оба живы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Пленные камни и обреченные камни. В Чем разница? . . . . . . . . . . . . . 67
Фора и коми (компенсациЯ за право первого хода) . . . . . . . . . . . . . . . 72
Глава 6. Расчет и видение . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Глава 7. Искусство формы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Классические последовательности — дзёсэки . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Глава 8. Время разбрасывать камни, время собирать камни . . . . . . . . . . 108
Начало игры — фусэки . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Середина игры — тюбан. Соединение и разделение . . . . . . . . . . . . . . 123
Политика завершения партии — ёсэ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Глава 9. Стили игры и стратегии развития . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Глава 10. Тактика борьбы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
Гонки на выживание — сэмэай . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
Мастерский ход — тэсудзи . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Лестница — ситё . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Башмак — гэта . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
«Защелка» — тэсудзи . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
Нехватка степеней свободы — дамэдзумари . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
312