Сабиров Р.А. Русско-татарский полный учебный словарь
Подождите немного. Документ загружается.
панибратство сущ әшнәлек, тәкәллефсезлек
паника сущ каушап калу, кинәт куркуга төшү ♦ В толпе началась паника. – Халык
төркемендә кинәт каушау туды.
паникер сущ куркуга бирелүчән
панихида сущ җеназа
панический пр куркуга бирелгән
пантера сущ кара каплан
пантомима сущ сүзсез тамаша
панцирь сущ 1. көбә күлмәк; 2. каты кабак, кабырчык; 3. воен металл тышча
папа 1 сущ әти, әткәй
папа 2 сущ церк папа
паперть сущ чиркәү болдыры, чиркәү алды баскычы
папирус сущ 1. камыш сыман тропик үсемлек; 2. язу материалы
папоротник сущ бот абага ♦ У папаротника не бывает цветов. – Абаганың чәчәге булмый.
папье-маше сущ кәгазьдән ясалган катнашма
пар сущ бу
пара сущ 1. бер кием; 2. ике
парад сущ 1. чыгыш; 2. тантана, бәйрәм тантанасы
парадный пр 1. түр, урам яктагы, алгы (вход); 2. бәйрәмчә, тантаналы, зиннәтле ♦
Парадное представление. – Тантаналы тамаша.
парадокс сущ кинәт үзенчәлекле күренеш яки фикер
паразит сущ 1. биол паразит; 2. перен әрәмтамак, сорыкорт, кеше җилкәсен кимерүче
паразитировать гл 1. биол паразит булып яшәү; 2. перен әрәмтамак булып яшәү ♦
Паразитироватьна шее родителей. – Ата-ана җилкәсендә әрәмтамак булып яшәү.
параметр сущ 1. мат үзгәрми торган зурлык; 2. физ, тех зурлык, күләме, сыйфат
паранджа сущ пәрәнҗә, ябынча
парапсихология сущ сиземнән тыш танып белүне өйрәнүче өлкә
парение, парить гл 1. чабынлыру, мунча чабу; 2. үз буында пешерү; 3. бөркеләнү, үтә
эссе булу
парень сущ егет
пари сущ бәхәс
парик сущ ясалма чәч
парикмахер сущ чәчтарашчы
парикмахерская сущ чәчтараш
парильня сущ 1. (в бане) чабыну бүлмәсе; 2. тех (на фабрике) пешекләү бүлмәсе
парировать гл кайтарып сугу, һөҗүмне кире кайтару; кире кагу, юкка чыгару
париться гл 1. буда пешү; 2. (в бане) мунча чабыну; 3. пышлыгу, әлсерәү ♦ Я люблю
попариться в бане. – Мин мунчада чабынырга яратам.
пария сущ кимсетелгән кеше, хокуксыз кеше, кагылган-сугылган кеше
парковать гл (автомобиль) тукталышка кую
парламентарий сущ парламент әгъзасы
парламентер сущ илче
парная сущ (в бане) чабыну бүлмәсе
парник сущ җылы яшелчәләр түтәлләре (махсус бина)
парнокопытные сущ куш тояклылар, пар тояклылар
парный пр 1. ишле, куш; 2. икешәрләп; 3. парлы
паровик сущ бу казаны
пародировать гл көлке итеп күрсәтү
парообразный пр бусыман ♦ Парообразное облако. – Бусыман болыт.
парта сущ уку өстәле
партия сущ 1. полит партия; 2. төркем; 3. бер уен, партия (напр, в шахматах); 4. күмәк ♦
Партия в карты. – Картада бер уен. ♦ Партия игрушек. – Уенчыклар төркеме.
партнер сущ иптәш
парус сущ җилкән
парусина сущ калын киндер
парусник сущ җилкәнле көймә
парфюмер сущ ислемайчы
парфюмерия сущ ислемайчылык
парча сущ чатма
парша сущ таз, кырчын, кутыр
паршиветь гл тазлану, кырчынлау
паршивец сущ корчаңгы, кырчын
паршивый пр таз, кырчын, корчаңгы ♦ Паршивая овца. – Кырчын сарык.
пас сущ спорт тапшуры
пасека сущ умарталык, чүнник
пасечник сущ умартачы, умарталыкта эшләүче
паслен сущ эт җиләге
пасмурный пр 1. сүрән, салынкы, болытлы, сыйсыз; 2. перен күңелсез, караңгы, караңгы
чырайлы ♦ Пасмурный день. – Болытлы көн. ♦ Пасмурное лицо. – Күңелсез чырай.
паспарту сущ фоторәсемнәр өчен рам яисә катыргы
паспортист сущ паспортчы
пассажир сущ юлда баручы, транспортта баручы
пассат сущ геогр коры тропик җил
пассивный пр сүлпәнлек ...
пастбище сущ көтүлек, утлавык, җәйләү
паства сущ мәхәллә халкы
пастернак сущ куян тубыгы, гәзнич
пасти гл көтү
пастила сущ как, җимеш какы
пастись гл көтүдә йөрү ♦ Пастись на берегу реки. – Елга буенда көтүдә йөрү.
пастор сущ протестантлык рухание
пастух сущ көтүче
пасть сущ авыз (у хищных животных и рыб)
пасынок сущ 1. үги малай; 2. перен кыертысылган кеше, рәнҗетелгән кеше, үгисетелгән
кеше
патент сущ рәсми тану вәсикасы
патетика сущ тәэсирлек, дәртлелек
патетический пр тәэсирле, дәртле, ялкынлы ♦ Патетический призыв. – Дәртле чакырыш.
патока сущ бәрәңге балы
патологический пр гадәти кагыйдәдән тыш ♦ Патологическое заболевание. – Гадәти
кагыйдәдән тыш авыру.
патология сущ 1. гадәти кагыйдәдән тыш; 2. кагыйдәдән тайпылу, гариплек
патриарх сущ ыру башлыгы
патриархальный пр искергәнлек, борынгылык ♦ Патриархальные традиции. –
Борынгылык гореф-гадәтләре.
патриот сущ ватанпәрвәр
патриотизм сущ ватанпәрвәрлек
патриотичный пр ватан сөючән
патрубок сущ җиңкөпшә, җиңсә
патрулировать гл күзәтеп йөрү
пауза сущ тыныш, тыналыш
паук сущ үрмәкүч
паутина пр үрмәкүчсыман
паутинка сущ 1. пәрәвез җебе; 2. (вышивка, вязанье) челтәр
пафос сущ дәртлелек, рух күтәренкеле
пах сущ касык
паханый пр сөрелгән, сукаланган
пахарь сущ сабанчы, җир сөрүче
пахать гл сөрү, сукалау ♦ Пахать землю. – Җирне сукалау.
пахнуть гл 1. аңку, ис бөркелү, ис килү; 2. перен ихтимал булу, мөмкин булу ♦ Цветы
хорошо пахнут. – Чәчәкләр яхшы аңкый.
пахота сущ сөрелгән (сукаланган) җир
пахотный пр 1. сөрү; 2. иген, игенгә яраклы ♦ Пахотная земля. – Игенгә яраклы җир.
пахта сущ май әйрәне, гөбе әйрәне
пахтать гл май язу (атлау)
пахучий пр хуш исле, исле
пациент сущ авыру
пацифист сущ тынычлык
пачка сущ кап, төргәк
пачкать гл 1. пычрату, шакшылау, тапландыру, буяп бетерү
пачкаться гл 1. пычрану, каралу, керләнү, буялу; 2. начар итеп ясау, буйый гыа
пачкотня сущ шапшак (сыздый-быздый) эшләнгән эш
пачкун сущ пычратучы, эшне шапшак эшләүче; шапшак кеше
пашня сущ сөрелгән җир, сөрү җире, сөрүлек, басу
паюсный пр паюслы уылдык
паяльник сущ эретеп ябыштыру
паяльщик сущ эретеп ябыштыручы
паясничать гл шамакайлану, кылану
паять гл ябыштырып эретү
паяц сущ 1. шамакай, мәзәкче, балаган кәмитчесе
певец сущ җырчы
певица сущ җырчы хатын (кыз)
певучий пр моңлы, көйле, аһәңле ♦ Певучий мотив. – Моңлы көй.
певчий пр 1. сайрый торган (кош); 2. (в церкви) җырчы (гадәттә чиркәүдә)
пегий пр (о масти лошади) ала, ала-кола, алмачуар
педагог сущ укытучы, тәрбияче, мөгаллим
педагогика сущ белем һәм тәрбия фәне
педагогичный пр педагогик, тәрбияви фәне буенча, белем бирү фәне буенча ♦
Педагогичный подход. – Тәрбияви фәне буенча карау.
педаль сущ тәбәлдерек
педантичный пр үтә вакчыл ♦ Педантичный юноша. – Үтә вакчыл егет.
педераст сущ ир атлар белән җенси мөнәсәбәткә керүче ир кеше
педиатр сущ балалар табибы
пейзаж сущ 1. табигать күренеше; 2. табигать курнешен сурәтләү
пейзажист сущ табигать күренешләрен сурәтләүче рәссам
пекарный пр икмәк пешерү
пекарня сущ икмәк пешерү йорты
пекарь сущ икмәк пешерүче
пеклеванный пр вак итеп тартып иләнгән
пекло сущ 1. үтә кызу урын, (зной) челлә; 2. перен ут эче
пелена сущ пәрдә, япма
пеленать гл биләү, биләүгә төрү ♦ Пеленать ребенка. – Баланы биләү.
пеленка сущ биләү, биләүсә, бала чүпрәге
пеликан сущ баба кош
пельмени сущ пилмән
пельменная сущ пилмәнханә
пемза сущ күбек таш
пена сущ күбек
пенал сущ каләм савыты (тартмасы)
пенаты сущ туган йорт, төп йорт, нигез
пение сущ җыр, җырлау
пенистый пр күбекле, күбекләнүчән, күбекләнә торган
пенить гл күбекләү, күбекләндерү
пениться гл күбекләнү
пенка сущ яры, каймак; күбек
пенный пр күбекле ♦ Пенное пиво. – Күбекле сыра.
пенопласт сущ күзәнәкле пластмас
пеночка сущ зоол чебенче (кош)
пенс сущ Англиядә, АКШта вак акча
пенсионер сущ яше җитеп ял итүче
пенсне сущ кысасыз күзлек
пентюх сущ хөрәсән ялкавы
пень сущ агач төбе, төп
пенька сущ сүс, киндер сүсе, пәҗе
пеньюар сущ хатын-кызларның җиңел өй киеме
пеня сущ өстәмә түләү
пенять гл үпкәләү, шелтәләү, гаепләү
пепел сущ көл
пепелище сущ янгыннан калган хәрабә
пепельница сущ көллек, төпчек савыты
пепсин сущ ашамлык үзләштерүгә ярдәм итүче органик сыекча
первейший пр иң беренче, иң мөһим, иң әһәмиятле
первенец сущ 1. беренче бала, баш бала; 2. беренчесе
первенство сущ беренчелек ♦ Борьба на первенство мира. – Бөтендөнья беренчелеге өчен
көрәш.
первенствовать гл беренчелекне тоту, өстен булу, алдын булу
первичный пр 1. беренчел, беренче; 2. башлангыч, түбәнге; 3. төп, нигез, беренчел
первобытнообщинный пр борынгы кабиләлек
первобытный пр 1. борынгы; 2. перен кыргый, артта калган, тупас; 3. кеше кулы тимәгән;
4. борынгы, үлеп беткән ♦ Первобытная природа. – Кеше кулы тимәгән табигать.
первогодок сущ бер яшь тулмаган
первозданный гл беренчел хәлендә
первоисточник сущ беренче чыганак, төп чыгынак
первоклассник сущ беренче сыйныф укучысы
первоклассный пр беренче дәрәҗәле, иң яхшы, югары сыйфатлы ♦ Первоклассные
игрушки. – Югары сыйфатлы уенчыклар.
первоклашка сущ беренче сыйныф укучысы
первокурсник сущ беренче курс студенты
первоначальный пр 1. баштагы, иң беренче; 2. башлангыч, беренче ♦ Первоначальные
сведения. – Башлангыч мәгълүматлар.
первооснова сущ төп (асыл) нигез, башлангыч
первооткрыватель сущ беренче ачучы
первоочередной пр беренче чираттагы, беренче нәүбәттәге ♦ Первоочередное дело. –
Беренче чираттагы эш.
первопечатник сущ беренче китап басучы
первопричина сущ беренче (төп, нигез) сәбәп
первопроходец сущ беренче юл салучы
первопуток сущ беренче чана юлы, яңа төшкән чана юлы
перворазрядный пр беренче дәрәҗәле, бик яхшы, бик шәп
первородящая сущ беренче мәртәбә бала тудыручы
первосортный пр беренче сортлы, иң яхшы ♦ Первосортная бумага. – Иң яхшы кәгазь.
первостепенный пр беренче дәрәҗәле, иң мөһим
первоцвет сущ 1. нәүрүз чәчәге, баллы чәчәк; 2. беренче чәчәкләр
первый 1 числ беренче; 2. в значении сущ беренче (блюдо)
пергамент сущ 1. язу өчен юка күн; 2. күнгә язылган кулъязма; 3. махсус кәгазь төре
переадресовать гл бүтән берәүгү җибәрү
переаттестовать гл яңадан сынау
перебазироваться гл күченү, яңа урынга күчерү
перебежать гл 1. (аркылы) йөгереп үтү; 2. йөгереп күчү
перебежчик сущ дошман ягына качып чыгучы
перебелить гл яңадан агарту, кабаттан акшарлау ♦ Перебелить потолок. – Түшәмне
яңадан агарту.
перебеситься гл 1. (о животных) котырып бетү, барысы да котыру; 2. перен
(остепениться) акылга утыру, басынкылану, тынычлану
перебиваться гл ачлы-туклы тору, мохтаҗлыкта яшәү
перебирать гл 1. сайлау, берәмләп карап чыгу; 2. чирткәләү (струны гитары); 3.
тыпырчыну, тыпыр-тыпыр килү
перебираться, перебраться гл 1. аркылы (аша) чыгу, кичеп чыгу, чыгу; 2. күченү, күчү,
күчеп китү
перебить гл 1. үтереп бетерү; 2. ватып бетерү; 3. сындыру (напр, ногу); 4. яңадан тышлау,
башка урынга кагу; 5. сүзне белдерү; 6. арага керү, аркылы төшү
перебиться гл 1. ватылып бетү; 2. перен ачлы-туклы көн итү, тартып-сузып кына җиткерү
♦ Перебиться до зарплаты. – Хезмәт хакына кадәр тартып-сузып кына җиткерү.
перебой сущ 1. тигезсез тибү, өзек-өзек тибү; 2. тоткарлык, өзеклек
переболеть 1. (многими болезными) авыру (күп авырулар белән); 2. (перенести какую-либо
болезнь) авыру, авырып алу, авыру кичерү
перебороть гл 1. көрәшеп җиңү (җиңеп чыгу); 2. тиңү, басу
перебраниваться гл әрепләшү, оршышу, әрләшү, тиргәшү
перебранка сущ үзара тиргәш, талаш-кычкырыш, ызгыш, әрәпләшү, әрләшү
перебрасывать, перебросить гл 1. аркылы ыргыту (ташлау); 2. ераккарак ыргыту
(ташлау); 3. салу; 4. перен күчерү, күчереп урнаштыру
перебрасываться, переброситься гл 1. аркылы сикерү (сикереп чыгу); 2. күчү, сикерү,
җәелү, таралу; 3. ыргытышу, атышу; 4. перен әйтешеп алу
перебрать гл 1. сайлау, берәмләп карап чыгу; 2. перен искә төшерү, хәтерләп чыгу, берәм-
берәм күз алдына китерү; 3. яңадан җыю; 4. артык алу, кирәгеннән тыш алу; 5. артык күп
эчү, чама белмичә ♦ Перебрать с шампанским. – Шампань шәрабын арытк күп эчү.
перебродить гл 1. әчеп җитү; 2. кирәгеннән артык әчү, артык әчеп китү
перебросать гл атып бетерү
перебывать гл 1. күп җирдә булу; 2. булу, булып китү
перевал сущ үткел, тау сырты аша үтә торган юл
переваливать гл 1. авыштыру, күчерү, күчереп төяү; 2. үтеп чыгу, аша үтү; 3. узып китү,
узу, ашу, ашып китү
переваливаться, перевалиться гл 1. тәгәрәп төшү, аркылы чыгу; 2. борылу, әйләнү
перевалить гл 1. авыштыру, күчерү; 2. үтеп чыгу, аша үтү; 3. узып китү, узу, ашу, ашып
китү
переварить гл 1. (сварить заново) яңадан пешерү; 2. артык нык пешерү; 3. (усвоить в
процессе пищеварения) үзләштерү, сеңү, эшкәртелү
перевариться гл 1. артык нык пешү; 2. үзләштерелү, сеңү, эшкәртелү
перевезти гл күчерү, аркылы чыгару, ташу
перевернуть гл әйләндерү, капландыру; астын өскә китерү ♦ Перевернуть страницу. –
Битне әйләндерү.
перевернуться гл әйләнү, әйләнеп яту
перевес сущ артыгы, артканы; артыклык
перевесить гл яңадан үлчәү; күчереп элү ♦ Перевесить картину. – Сурәтне күчереп элү.
перевеситься гл салынып яту, асылыну
перевести гл 1. аркылы чыгару; күчерү; 2. (деньги) җибәрү, салу; 3. (текст) тәрҗемә итү;
4. (истребить) кыру, бетерү ♦ Перевести деньги. – Акчаны күчерү.
перевестись гл 1. күчү; 2. (истребиться) юкка чыгу, юк булу
перевешать гл асып бетерү
перевидать гл күпне күрү, күпне кичерү
перевод сущ тәрҗемә, күчерү
переводить гл 1. аркылы чыгару, чыгарып кую (через улицу); 2. күчерү (театр в новое
здание); 3. тәрҗемә итү (с русского языка) ♦ Переводить с татарского на русский язык. –
Татарчадан русчага тәрҗемә итү.
переводиться гл 1. күчү; 2. (истребиться) юкка чыгу, юк булу
переводный пр 1. күчерү ...; 2. тәрҗемә ..., тәрҗемә ителгән
переводчик сущ тәрҗемәче, тылмач
перевоз сущ күчү урыны, су аркылы чыгу урыны
перевозить гл күчерү, аркылы чыгару, ташу ♦ Он перевозил груз из Набережных Челнов в
Казань. – Ул Яр Чаллыдан Казанга йөк ташыды.
перевозной пр аркылы чыгаручы, ташучы
перевозчик сущ аркылы чыгаручы, ташучы
переволновать гл чиктән тыш борчу
переволноваться гл чиктән тыш борчылу
перевоплотить гл яңача гәүдәләндерү
перевоплотиться гл яңача гәүдәләнү
переворот сущ кискен борылыш, кискен үзгәреш ♦ В стране произошел очередной
переворот. – Илдә чираттагы кискен борылыш булып узды.
перевоспитать гл яңадан тәрбияләү
перевыполнить гл арттырып үтәү, арттырып тутыру
перевязывать гл бәйләү, бәйләп кую
перегиб сущ бөгелеш, перегиб, арттырып җибәрү
перегладить гл үтүкләп бетерү, өтәләп чыгу
переглянуться гл карашып алу
перегнать гл узып китү ♦ Машина перегнала велосипед. – Машина велосипедны узып
китте.
перегнить гл череп бетү
перегной сущ черемә
перегнуть гл 1. урталап бөгү, икегә бкләү; 2. (приврать) арттырып җибәрү
перегнуться гл бөгелү, икегә бөкләнү
переговариваться гл сөйләшкәләп алу
переговорить гл сөйләшеп алу
переговоры сущ сөйләшүләр, киңәшүләр ♦ Успешные переговоры. – Уңышлы
сөйләшүләр.
перегонка сущ тех куу
перегонять гл 1. узып китү; 2. тех куу
перегореть гл янып яраксыз хәлгә килү
перегородить гл бүлү, киртәләү ♦ Перегородить участок земли. – Җир урынын киртәләп
алу.
перегородка сущ бүлмә; киртә
перегреть гл артык кыздыру, үтә кыздыру (җылыту)
перегреться гл артык нык кызу
перегруженность сущ артык төялгәнлек
перегрузить гл күчереп (бушатып) төяү; артык төяү
перед предлог с тв.п. алдыннан, каршында ♦ Прогулка перед сном. – Йокы алдыннан
йөрү.
передавать гл 1. тапшыру, алып бирү, кулына бирү (письмо); 2. тапшыру (книгу в
библиотеку)
передатчик сущ тапшыручы
передать гл 1. тапшыру; 2. белдерү, хәбәр итү ♦ Передать книгу товарищу. – Иптәшкә
китапны тапшыру.
передаться гл күчү, йогу
передача сущ тапшыру
передвижка сущ күчмә
передвижной пр күчмә, сәйяр; күчеп йөри торган
передвинуть гл шудырып (эшереп) күчерү ♦ Передвинуть стол. – Өстәлне шудырып
күчерү.
передвинуться гл күчү, күчеп утыру
переделать гл яңадан эшләү
передержать гл артык (озак) тоту
передернуть гл тартып кую
передернуться гл (чырай) сытылу; тән чемердәп кую
передний пр ал, алгы, алдагы ♦ Переднее колесо. – Алгы тәгәрмәч.
передник сущ алъяпкыч
передняя сущ алгы бүлмә; алгы як (өйдә)
передовая сущ 1. (передовица в газете) баш мәкалә; 2. воен алгы торыш
передоверить гл башка берәүгә тапшыру
передовик сущ алдынгы
передовица сущ баш мәкалә
передовой пр алдынгы, алгы ♦ Передовой ученый. – Алдынгы галим.
передохнуть гл үлеп (кырылып) бетү
передразнить гл үчекләү, үчекләп котырту
передраться гл кыйнашып (сугышып) бетү
передряга сущ күңелсезлек
передумать гл кире уйлау
передышка сущ тын алу, ял итеп алу
переезд сущ аркылы чыгу урыны ♦ Железнодорожный переезд. – Тимер юл аркылы чыгу
урыны.
переесть гл күбрәк ашап җибәрү
переехать гл 1. (через) аркылы чыгу; 2. (с одного места на другое) күченү, күчеп китү,
күчү
пережарить гл артык нык кыздыру (куыру)
пережариться гл артык нык куырылу
переждать гл узганын көтеп тору
пережевать гл яхшылап чәйнәү, чәйнәп җиткерү
переженить гл (бөтенесен) өйләндереп бетерү
пережечь гл артык нык яндыру (кыздыру, куыру)
переживать гл 1. кичерү, баштан үткәрү (большую радость); 2. түзү, чыдау (терпеть)
пережидать гл узганын көтеп тору
пережиток сущ калдык, искелек калдыгы ♦ Пережиток прошлого. – Үткәннең калдыгы.
пережить гл кичерү, баштан үткәрү
перезабыть гл онытып бетерү
перезарядить гл (ружье – мылтыкны) яңадан кору
перезванивать гл яңадан шалтырату
перезвон сущ чаң тавышлары, кыңгыраулар шылтыравы
перезвонить гл яңадан шалтырату
перезимовать гл кышлау, кыш чыгу ♦ Я решил перезимовать в деревне. – Мин авылда
кышларга булдым.
перезнакомить гл таныштырып чыгу
перезнакомиться гл танышып чыгу
перезрелый пр үтә җитлеккән, үтә өлгергән
перезреть гл үтә җитлегү, артык нык пешү
переиграть гл яңадан уйнау; перен яңадан хәл итү
переизбрать гл яңадан (кабат) сайлау
переиздание сущ яңа басма
переиздать гл яңадан бастырып чыгару ♦ Переиздать сочинения Габдуллы Тукая. –
Габдулла Тукай әсәрләрен яңадан бастырып чыгару.
переименовать гл янә атау, яңача исем бирү; яңа исем бирү
перейти гл 1. үтү, кичү; 2. күчү; 3. әйләнү
перекалечить гл имгәтеп (гарипләндереп) бетерү
перекалить гл үтә кыздыру
перекармливать гл артык ашату
перекат сущ (на реках) сайлык, сай урын
перекатить гл тәгәрәтеп күчерү
перекатиться гл тәгәрәп күчү
перекатывать гл тәгәрәтеп күчерү
перекачать гл суыртып агызу
перекашивать гл кыегайту, кыйшату
перекидной пр (мост) җыеп алынмалы
перекладина сущ матча, өрлек, аркылы борыс
перекладывать гл күчереп кую
переклеить гл яңадан ябыштыру
перекликаться гл тавыш бирешү
перекличка сущ исемлек буенча тикшерү ♦ Каждый день проходит перекличка. – Һәр
көнне Исемлек юуенча тикшерү була.
переключатель сущ күчереп ялгагыч, күчергеч
переключить гл юнәлешен үзгәртү
переключиться гл күчү
перекопать гл казып чыгу
перекормить гл артык ашату
перекос сущ чалышаю, кыйшаю, кыйшыклык
перекосить гл кыегайту, кыйшату
перекоситься гл кыегаю, чалышаю, кыйшаю
перекочевать гл күчеп китү, икенче урынга күчү
перекрасить гл яңадан буяу, башка төскә буяу
перекраситься гл (волосы – чәчне) икенче төскә буяу
перекрестить гл чукындырып алу
перекреститься гл чукынып алу
перекрестный пр як-яктан, төрле яклап ♦ Перекрестный допрос. – Як-яктан сорашу.
перекресток сущ юл чаты
перекричать гл катырак кычкыру
перекрытие сущ түшәмә
перекрыть гл яңадан (кабаттан) ябу
перекувырнуть гл мәтелдәреп ташлау
перекувырнуться гл мәтәлү, тәрмәкләп китү
перекупить гл (купить, перебив цену) хакны арттырып сатып алу
перекупщик сущ алып сатар
перекур сущ кыска гына тәнәфес
перекусить гл тамак ялгау, ашап алу ♦ Перекусить в закусочной. – Кабымханәдә тамак
ялгап алу.
переламывать гл сындыру, сындырып чыгару
переламываться гл сыну, сынып чыгу
перележать гл артык озак яту
перелезть гл аркылы чыгу ♦ Перелезть через забор. – Көймә аша аркылы чыгу.
перелесок сущ кечкенә урман
перелет сущ килү, китү
перелететь гл арырак очып китү
перелетный сущ (птицы) күчмә, сәйяр
перелечь гл күчеп яту
переливать гл күчереп агызу (агызып салу)
переливаться гл түгелү; агызылу
переливчатый пр төрле төсләргә кереп ялтыраучан ♦ Переливчатый мотив. – Төрле
төсләргә керүчән моң.
перелистать гл актарып чыгу
перелить гл күчереп агызу (агызып салу)
перелиться гл түгелү; агызылу
перелицевать гл тискәре ягын әйләндереп тегү; әйләндерү
переловить гл тотып бетерү
переложить гл күчереп кую ♦ Переложить книгу со стола на полку. – Ктапны өстәлдән
киштәгә күчереп кую.
перелом сущ сыну; сыну урыны
переломать гл сындырып (ватып, җимереп) бетерү
переломаться гл ватылып (җимерелеп, сынып) бетү
переломить гл сындыру, сындырып чыгару
переломиться гл сыну, сынып чыгу ♦ Переломился черенок лопаты. – Көрәк сабы сынып
чыкты.
переломный пр борылыш ..., үзгәреш ...
перемазать гл буяп (пычратып) бетерү
перемалывать гл тарттырып (тартып) бетерү
перемалываться гл тартылу, онга әйләнү
переманить гл кызыктырып китерү (алу, тарту)
перематывать гл яңадан (кабат) чорнау (урау)
перемахнуть гл аркылы сикерү ♦ Перемахнуть через забор. – Көймә аркылы сикереп чыгу.
перемежать гл аралаштыру
перемежаться гл чиратлашу, аралашу
перемена сущ 1. алмашыну, үзгәреш, үзгәрү; 2. тәнәфес (перерыв) ♦ Между уроками
бывают разные перемены. – Дәресләр арасында төрле тәнәфесләр була.
переменить гл алмаштыру, алыштыру, үзгәрү
перемениться гл үзгәрү, алмашыну
переменный пр алмашынучан, үзгәрүчән
переменчивый пр тиз үзгәрүчән, алмашынучан ♦ Переменчивая погода. – Алмашынучан
һава торышы.
перемерзнуть гл бик нык туңу, катып бетү
перемерить гл үлчәп чыгу
перемесить гл изү, басу
переместить гл күчерү, күчереп кую
перемет сущ кармаклы ятьмә
переметить гл яңадан билгеләп чыгу
переметнуться гл качып чыгу, хыянәт итеп качу
перемешать гл катнаштыру, кушу, кушып болгату; басу ♦ Перемешать тесто. – Камыр
басу.
перемешаться гл аралашу, кушылу, буталу
перемешивать гл изү, басу
перемигнуться гл күз кысышып алу
перемирие сущ вакытлы килешү ♦ Во время войны важно перемирие. – Сугыш
вакытында вакытлы килешү мөһим.
перемножить гл тапкырлап чыгу
перемогать гл чыдау, түзү, чыдап тору
перемогаться гл чыдарга (түзәргә) тырышу
перемолвить гл сүз кату (катышу), бер-ике авыз сүз әйтешү
перемолвиться гл сүз катышып алу ♦ Перемолвиться словами. – Сүз катышып алу.
перемолоть гл тарттырып (тартып) бетерү
перемолоться гл тартылу, онга әйләнү
перемотать гл яңадан (кабат) чорнау (урау)
перемудрить гл артыгын акыллану (акыллы булып эшләү)
перемыть гл (все) юып чыгу
перемычка сущ тоташтыргыч, тоташтырма, беркеткеч
перемяч сущ пәрәмәч ♦ Все время питаться перемячами. – Пәрәмәч белән тукланып тору.
перенапрячь гл артык көчәндерү
перенапрячься гл артыгын көчәнү
перенаселение сущ халыкның чиктән тыш тыгызлыгы
перенаселенный пр халык артык тыгыз булган
перенести гл күчерү, алып чыгу, ташу ♦ Перенести столицу в другой город. – Башкаланы
башка шәһәргә күчерү.
перенестись гл бик тиз барып җитү
перенимать гл үзләштерү, отып алу
перенос сущ күчерү; күчерү билгесе
переносить гл 1. ташып бетерү (перетаскать); 2. күчерү (собрание на другой день)
переноситься гл бик тиз барып җитү; күчү, күченү
переносица сущ борын биле ♦ Сломанная переносица. – Сынык борын биле.
переносный пр күчерелмә, күчерелмәле
переносчик сущ таратучы, йоктыручы
переносье сущ борын биле
переночевать гл кунып (йоклап) чыгу ♦ Мы переночевали у бабушки. – Без әби янында
кунып чыктык.
перенумеровать гл нумерлап чыгу
перенять гл үзләштерү, отып алу
переоборудовать гл яңадан җиһазландыру (җиһазлау)
переобуть гл аяк киемен алыштыру
переодеть гл киемен алыштыру ♦ Он быстренько переоделся. – Ул тиз генә киемен
алыштырды.
переохладить гл үтә нык суыту
переоценить гл артык югары бәя бирү
перепад сущ төшү, кимү, сикерү
перепадать гл төшкәләү, төшкәләп кую, яугалау
перепалка сущ кычкырыш, талаш, ызгыш, әрләш, тиргәш
перепасть гл өлешенә тию, эләгү
перепахать гл (заново) яңадан сөрү; (все) сөреп чыгу (бетерү)
перепачкать гл пычратып бетерү