Бiрыла М.В. Беларуская антрапанiмiя. 2. Прозвiшчы, утвораные ад апелятыўнай лексiкi

Подождите немного. Документ загружается.

ЖЫГАН рус. Жпган 'работнік на вінакурным ці цу-

кровым заводзе',

'худы,

паджары чалавек', 'прайдзісвет,

прайдоха' (Даль), параўн. бел.

жыга

'борзды, спрытны',

'той,

хто ўмешваецца ў чужыя справы', 'хто зводзіць,

падзуджвае'

(Нас).—

Жыган,

Жыгановіч.

СРП Жіі-

ганов

ЖЫГАР ад

жыгаць?

—

Жыгар,

Жыгараў,

Жыгарэ-

еіч. СРП

Жіігарёв,

Жтарьков.

Параўн. ЖЫГАН,

ЖЫГУН

ЖЫГАЧ ад

жыгаць?

—

Жыгач,

Жыгачдў.

СРП Дм-

гач,

Жыгачёв.

Параўн. ЖЫГАН, ЖЫГУН

ЖЫГУН рэг. 'хто любіць падглядаць', 'жвавы, спрыт-

ны,

борзды', 'нагаворшчык, паклёпнік'

(Нас),

рус. жіі-

гун назва расліны (Даль), укр.

жнгун,

джагун

'залётнік'

(Грынч.)-—Жыгўн,

Жыгуноў;

Жыгундўскі.

СРП Жы-

^упов

ЖЫГЛО 'жала

?—Жыглёвіч. СРП

Жыглов.

Параўн.

ЖЫГАЛА

ЖЫД,

памянш. ЖЫДКО, ЖЫДОК, ЖЫДЗІК.—

Жьідзін,

Жыдовіч;

Жыдкб,

Жыдкдў,

Жыдкбвіч,

Жыдкё-

віч, якія магчымы і ад

жыдкі;

Жыддк,

ЖыдзІк. Бел. у

XVII

ст. Жпдко (Туп.), У

XVI—XVIII

стст.

Жпдкый

(БА, I, 214), укр. у

XV—XVII

стст. Жыд,

Жіідок,

Жіідык

(Туп.)-

СРП

Жадов,

Жпдков,

Жпдшй

*ЖЫДАЛА.—

Жыдаловіч

ЖЫЖА, памянш. ЖЫЖКО, ЖЫЖЫК рэг. дзіцяч.

'агонь' (Нас, КСЧ), 'запальчывы чалавек', 'той, хто

ўмешваецца ў чужыя справы', 'нагаворшчык, паклёпнік'

(Нас),

'жыжка з гною'

(КСЧ),

рус.

жажа

'жыжка'

(Даль), укр.

жыжа

'агонь', 'залальчывы чалавек'

(Грынч.)-—Жйжа,

Жыжбў,

Жыжэнка;

Жыжкд;

Жь'і-

жык. СРП ЖНЖШІ

ЖЫЖКА.—

Жыжкб.

Бел. у

XVI—XVII

стст. Жыж-

ко,

Жнжчак

(Туп.)

ЖЬІЖАЛЬ укр.

жыжель

'месца, адкрытае для ветру'

{Грынч.).—

Жьіжаль

ЖЫЛА, памянш. ЖЫЛКА, ЖЫЛКО, ЖЫЛЬ-

ЧЫК-—

Жь'іла,

Жылін,

Жьіліч,

Жылёвіч,

Жылінка

Жыленка

пры [е]>[і],

Жылянок;

Жылюк; Жылка,

Жылко, Жылкёвіч;

Жь'ільчык;

Жыл'шскі.

Бел у

XVI—

XVIII стст.

Жыла, Жыла,

Жылка (Туп., БА, I, 214}. Рус.

XIV—XVII

стст., укр. у

XVI—XVII

стст. Жпла, Жыл-

ка (Туп.)

150

*ЖЫЛАЧ.-

Жылач

*ЖЫЛУН.—Жылун,

Жылундвіч;

Жылуноускі

ЖЬІЛЯК

параўн. рус. жплак 'той, хто жыліць, мах-

люе ў гульні' (Мірт.)-—Жыляк. СРП Жпляков

*ЖЫМАЙЛА.—

Жымайла

*ЖЫН,

памянш. ЖЬІНКО.—Жындвіч;

Жынкд

*ЖЫНГЕЛЬ.—

Жынгель

ЖЫР,

памянш. ЖЫРКО, рэг. 'тлушч'.—Ж&раў, Жы-

рбнак;

?Жыронкін;

Жыркёвіч.

Бел. у XVI ст. Ж

рус. у XVI ст.

Жіірок

(Туп.). СРП

Жпров,

•ЖЫРНЕЛЬ.—

Жырнёль

ЖЫРНЫ

рэг. 'тлусты', 'поўны ў целе'.—

Жырнёвіч.

СРП

Жарнов

ЖЬІТА, памянш. ЖЫТК<Эі ЖЫЦЬКО. — Жыткд,

Жыткоў, Жытковіч, Жыткёвіч; Жыцько; Жыткбўскі;

усе магчымы і ад ЖЫД (гл.) пры [д]>{т]. Бе.п. у

XVI—

XVII

стст. Жнтко, рус. у ХУ—ХУІІ стст.

ЖПТО

(Туп.).

СРП

Жптов, Жнтков

ЖЫТЛА ўкр.

жшло

'жыццё, пражыванне', 'жыл-

лё' (Грынч.).—

Жытла

*ЖЫХ, памянш. *ЖЫШКО.—Жых,

Жыхдвіч;

Жыш-

ко,

Жышкін,

Жышкёвіч

— тры апошнія прозвішчы маг-

чымы і ад ЖЫЖКА (гл.) пры {ж]>[ш]. У Туп. у XVI ст.

Жііха

ЖЫХАР, памянш. ЖЫХАРКА.—

Жьіхар,

Жыхараў;

Жыхарка. Бел. у XVI ст.

Жыхарь,

рус. у

XV—XVII

стст.

Жііхарь,

Жпхор

(Туп.). СРП

Жнхарёв

ЖЫЧКА

рэг. 'чырвоная істужка, лента'

(БРС),

укр.

жычка

тое ж, 'чырвоная суконная нітка' (Грынч.).—

Жычка. СРП Жнчкын,

Жычков

ЖЫШКО

гл. ЖЫХ

ЖЭБІТ

параўн. лхт.геЫіав, 'які складаецца з невя-

лікіх кускоў'.—

Жэбіт

ЖЭБРАК

'жабрак?.—

Жэбрак.

СРП

Жебрак

ЖЭБРУН

гл. ЖАБРУН

*ЖЭГА, памянш. ЖЭЖКА.— Жэжка,

?Жэшка

пры

[

*ЖЭГАД.—

Жэгад

*ЖЭГЗДРА.~

Жэгздра,

Жэгздрын.

Параўн. СЛП

Жегзда

*ЖЭДА, ЖЭДЗЬ, памянш. ЖЭДЗІК.—

Жэдзь;

Жэ-

дзік

151

ЖЭКА

польск. ггека 'рака'—Жэка

ЖЭРАБ

укр.

жереб

'жарабя', 'жарабец' (Грынч.).—

Жэраб,

Жэрабаў. СРП

Жеребов,

?Жеребын

*ЖЭРАД.—

Жэрад

*ЖЭРБАК—Жэрбак, Жэрбакаў

ЖЭРДЗЬ

рэг.

'жэрдка'.—

Жэрдзепка; Жардзёцкі

*ЖЭРКА

ад жэрці? — Жэрка

ЖЭУЖЫК

'свавольнік, гарэза' (БРС, Нас, КСЧ),

рус.

жевжак 'невялікі, але вельмі рухавы, жвавы,

спрытны'

(Дабр.), 'маларослае дзіця' (Даль), укр. жев-

ЖПК

'верабей', 'ветрагон, шалахваст'

(Грынч.).—

Жэў-

жык

ЖЭШКА

гл. ЖЭГА

ЗДБАБУРА.

Забабўра, Забабўрын. СРП Забабурпн

ЗАБАЛОТНЫ,

ЗАБАЛОТНІ 'які жыве за балотам'—

Забалдтны, Забалдтні; Забалотнеў. СРП Забалотный

ЗАБАЛОТНІК

'які жыве за балотам'.— Забалбтнік.

СРП

Заболдтнііков

ЗАБАЛОЦЕЦ

'які жыве за балотам ці ў в. Забалоц-

це'.—

Забалоцец

*ЗАБАРА.— Забара, Забаронак. СРП Забарскай

ЗАБАУКА,

памянш.

ЗАБАУЧЫК.— Забаўка; Забаў-

чык; Забаўскі

*ЗАБЕЙДА.—

Забёйда

ЗАБЕЛА

'смятана для прыправы яды'

(Нас),

рус.

тое

ж, 'забеленае месца на

сцяне'

(Даль), укр. забіл,

забілка тое ж

(Грынч.).—

Забёла, Забёлін; Забёльскі.

Бел.

XVI—XVII

стст. Забела (БА, I, 215; Туп.). Укр.

XV—XVIII

стст. Забела (Туп.). СРП Забела, Забелш,

Забеланскш

*ЗАБЕНЯ-—

Забёня, Забёнін; Забёнька, Забянькдў

ЗАБЕРМАХ

гл. ЗАБІРМАХА

ЗАБІРАН

ад забіраць 'той, каго забіралі'?— Забіран

*ЗАБІРМАХА.—

Забірмаха; Забермах

ЗАБІЯКА.—

Забіяка. СРП Забііякіін

ЗАБОРА

рэг. 'складка на адзенні'

(КСЧ),

'маршчак

на

твары'

(Дзярж.—

М.

Б.).—

Забдра, Забдраў. СРП

Заборіін

ЗАБОТА.—

Забоцін. СРП Заботан

*ЗАБЯЛЕНДА.—

Забялёндзін

152

ЗАВАДА 'недахоп, вада', 'перашкода' (БРС, Нас),

'непаразуменне,

валакіта'

(КСЧ),

рус. 'недахоп, вада'

(Дабр.),

укр. 'перашкода, цяжкасць' (Грынч.).— За-

вада, Завадзіч; Завадзкі; Завацкі. СРП Завадскіій,

Завадовскпй

*ЗАВАДЭУКА 'завадатар, завадатай'?— Завадэўка

ЗАВАЖАНЕЦ.— Заважанец

ЗАВАЛЕЙ укр. завалій 'непаваротлівы чалавек, цяль-

пук, мяла'

(Грынч.).—

Завалёй, Завалёеў, Укр. у

XVI—

XVII

стст. Завалей (Туп.)

ЗАВАЛІХА ад заваліць.— Завалішын. СРП Завала-

ХПН,

Завалышын

ЗАВАЛОКА ўкр. завалока 'захожы, бадзяга, чужы

чалавек' (Грынч.).—Завалокін. СРП Заволошн

ЗА'ВАРА рэг. 'загартоўка'

(Нас),

рус. 'густая каша

грубай жытняй мукі' (Даль).— Заварын. СРП Зава-

рын,

?3аваров

ЗАВАРОТНІ, ЗАВАРОТНЫ.— Заваротні, Завардтны

*ЗАВАРЫКА ад

заварыць?—

Заварйка. Бел. у

XVIII ст. Заварыко (БА, I, 215)

ЗАВІД(А) ад рэг. завідаваць, 'зайздросціць'?, рус.

завыда

'зайздрасць', 'зайздросны чалавек' (Даль), укр.

завііда

'зайздросны' (Грынч.).—Завід(а), Завідаў, Заві-

ддўскі.

Рус. у XII ст. Завпд (Туп.)

ЗАВІДЗЕЙ.—

Завідзёй, Завідзёеў?, Завядзёеў пры

[і]>[я].

Параўн. ЗАВІД(А)

ЗАВІЛЕНЧЫК.—

Завілёнчык

*ЗАВІРАХА 'той, хто завіраецца, ілгун'. — Завірахін

ЗАВІРУХА.— Завірўха

ЗАВУЛАЧНЫ ад завулак? — Завўлачны

ЗАВЯДЗЕЙ гл. ЗАВІДЗЕЙ

ЗАВЯЛЫ, памянш. ЗАВЯЛІК-—Завялёвіч; Завялік.

Рус.

XVII

ст. Завьял, Завьялко (Туп.)- СРП Завьялов

ЗАВЯРТАЙЛА.— Завяртайла

*ЗАГАРУЙ, памянш. ЗАГАРУЙКА — Загарўйка

*ЗАГАРУЛЯ.— Загарўля, Загарўльскі

*ЗАГДАЙ.— Загдай

ЗАГЛАДА польск. га^іайа 'знішчэнне», 'смерць',

'згуба'

(Карл.).—

Заглада, Загладзін. СРП Загладын

ЗАГНЕТ.—

Загнётаў

ЗАГОРА 'той, хто жыве за гарой'?— Загдрын, Загд-

ранка; Загорскі. СРП Загорскый

153

ЗАГОРАЦ 'той, хто жыве за гарой ці ў в. Загор'е'.—

Загдрац

*ЗАГРЫВА.— Загрйва

ЗАГРЭБА ўкр.

загреба

'месца, дзе штосьці загрэбе-

на,

закопана', 'корж, які пры выпечцы заграбаюць у

жар', 'прагны чалавек

(Грынч.).—

Загрэба.

СРП За-

гребпн

ЗАГРЭБЕЛЬНЫ

'той, які жыве за грэбляй'.— Загрэ-

бельны

*ЗАГРЭБЕНЬ,

*ЗАГРАБЕНЬ.—

Загрэбень,

Загра-

бёнь,

Загрэбнеў.

Параўн. ЗАГРЭБА

*ЗАГРЭК(А).— Загрэкаў

*ЗАГУЗ;(А).— Загўзаў

*ЗАГУЛА

ад

гуляць?—

Загўла

ЗАГУМЕННЫ 'той, хто жыве за гумном',— Загу-

мённы,

Загумённы, Загумёнка, Загумёнкін. Укр. у

XVII

ст. Загуменной (Туп.)

*ЗАГУСТА.— Загўста

ЗАД.— Задаў. СРП Задов

*ЗАДАЛЯ.— Задаля

ЗАДАРОЖНЫ 'той, хто жыве за дарогай',— Зада-

рожны.

СРП

Задорожный

ЗАДЗІРКА рэг. 'зачэпка, прыдзірка'

(Нас.),

рус.

задпрка

тое ж (Даль), укр.

задпрка

тое ж, 'завусеніца'

(Грынч.).—

Задзірка

ЗАДЗЕРНЫ

параўн. рэг.

задзёра

'задзіра'

(Нас.).—

Задзярнюк

ЗАДОРА параўн. рэг.

задор

'сварка, спор'

(Нас.).—

Задора.

Рус. у XVI ст.

Задора

(Туп.). СРП

Задорын,

Задоров

ЗАЖЭКА параўн. польск ггека 'рака', магчыма, 'той,

хто жыве за ракой'.— Зажэка; Зажэцкі

*ЗАЗЕКА, ЗАЗІКА.— Зазёка, Зазіка

*ЗАЗІТ.—

Зазіт

*ЗАЗОН.—

Заздн

*ЗАЗЫБА.—

Зазыба.

Бел. у

XIV—XVII

стст.

Зазыба

(Туп., БА, I, 215)

ЗАІКА, памянш. ЗАІЧКА.—

Зш/са;

Заічка, Заічкін,

Заічкаў. Бел. у

XVII

ст. Запка (БА, I, 215). СРП

Заіішн

ЗАЙ 'заяц'?— Заенка, магчыма, рэг. і рус. памянш.

Заенка ад Заяц. СРП Заев

154

ЗАЙКА,

ЗАЙЧЫК гл. ЗАЯЦ

*ЗАК.—

Зак. СРП Заков

ЗАКАБЛУК

укр. закоблук сапожн. 'заднік' (Грынч.).—

Закаблўк,

Закаблукбў

ЗАКРУТА параўн. закрутка

(БРС),

рус. закрут

'хвароба, вар'яцтва' (Дабр.).— Закрўта

ЗАКУРДАЙ рус. 'франт, валацуга, залётнік'

(Дабр.).—

Закурдаеў. СРП Закурдаев

ЗАКУСІЛА ад закусіць?— Закусілаў. Бел. у

XVII

ст.

Закусыло, укр. у

XVI—XVII

стст. Закусало, Закусылко

(Туп.)

ЗАЛАМАЙ рус. заломай 'хто дорага просіць пры

прадажы,

абдзірала' (Даль).— Заламай. У ЛІтоў-

скім

кн. у

XVII

ст. Заломай (Туп.)

*ЗАЛАН 'хто жыве за ланамі'?—Залан

ЗАЛАТАР ст. бел. 'залатых спраў майстар' (Нас,

АУ).— Залатар, Залатарбў, Залатарэвіч. Бел. у XVI ст.

Золотар (БА, I, 217). СРП Золотарёв, Золотаренко

ЗАЛАТУХА.—

Залатўха, Залатўхін. СРП Золотухші

ЗАЛАТЫ.—

Залаты.

Укр. у XVI ст. Золотой, рус. у

XVI ст. Золотой (Туп.). СРП Золотой, Золотых

*ЗАЛБА.— Залба. СЛП Залба

ЗАЛЕСНЫ.—

Залёсны

ЗАЛЕТА, памянш. ЗАЛЕТКА.— Залётка; Залёцкі.

СРП

Залёткін, Залётов, Параўн, ЗАЛЯЦІЛА

*ЗАЛЕШЧ.—

Залёшчанка

ЗАЛШАКА параўн. рэг. заліваха 'п'яніца'

(КСЧ).—

Залівака.

Бел. у XVI ст. Залівака (БА, I, 215). СРП

Залцвакпн

ЗАЛОГА рэг. 'залог, заложнік'

(Нас),

'заложнік'

(Дабр.),

рус.

залога

'што-небудзь заложнае', 'аблога,

залеж' (Даль), укр.

залога

'гарнізон', 'ахоўны пост

(Грынч.).—

Залбга. Укр. у

XVII

ст. Залога (Туп.). СРП

Залогіш

ЗАЛТАН.— Залтан. Параўн. Салтан

ЗАЛУЖНЫ.—

Залўжны

ЗАЛУЦКІ

'які жыве за лукою ці ў в. Залукі, За-

лучча'.—Залўцкі. СРП Залуцкый

ЗАЛЯЦІЛА 'той, хто заляцеў,

перасяленец'.—

Заля-

ціла. Параўн. бел. у

XVI—XVII

стст. Залетелый, Залете-

лой (БА, I, 215; Туп.)

ЗАМАРА ад

замараць?—

Замара. Рус. у XV—

XVII

стст. Замарай, Замарайко (Туп.). СРП Замарын

155

*ЗАМАСЦЯН.—

Замасціянін з устаўкай [і], Замасці-

новіч

пры [я]>[і]

*ЗАМАТАЙЛА ад заматаць.— Заматайла

ЗАМОК.—

Замкбвіч

ЗАМКАВЕЦ 'хто пражывае ў замку'?—Замкавёц

ЗАМОСТА, памянш. ЗАМОСЦІК 'хто жыве за ма-

стом'

ці ад замасціць.— Замосцін; Замбсцік

ЗАМУЛА, памянш. ЗАМУЛКА ад замуляць.— За-

мўлка

ЗАМЫКА

ад замыкаць?— Замь'іка. СРП Замычкын

ЗАМЯТА параўн. рэг. замятня, 'замяшанне'

(Нас),

рус. замята 'снежны занос' (Дабр.), укр. зам'ятня 'за-

мяшанне,

суматоха' (Грынч.).— Замяцін, Бел. у

XVI—

XVIII стст. Замятка (Туп., БА, I, 215). Рус, укр. у

XVI—

XVII

стст. Замятня (Туп.). СРП Замятіін, Замятнын

ЗАНЕМАНЕЦ,

'які жыве за

Неманам'.—

Занёманец,

Занімднец з пераносам націску І пры

[е]>{і]

ЗАНЗУБЕЛЬ

рэг. 'плотніцкая прылада зензубель',—

Занзўбель

ЗАНОЗА рэг.

'стрэмка'.

—

Занбза

!|:

ЗАПАРАЖАН, відаць, з запаражанін, выхадзец з

Запарожжа.—

Запаражан

*ЗАПАРОВАНЫ.— Запардваны

*ЗАПАРТЫКА

параўн. рус. запарток 'сапсаванае

яйцо'

(Фасм.)

— Запартыка

ЗАПАСКА ўкр. запаска 'від спадніцы — палотнішча,

кусок

матэрыялу, які захінаецца спераду', 'фартух'

(Грынч.).—

Запаска, Запаскін

*ЗАПАСНІК

параўн. запасны

(БРС).—

Запаснік. Бел.

у XVI ст. Запаснпк (БА, I, 215)

ЗАПАТЫЛАК.— Зстатылак

*ЗАПЕКА

параўн. рэг. запёкаць 'забіць тупым уда-

рам',

'засадзіць у турму'

(Нас),

укр. запекатіі 'запра-

торыць,

захаваць' (Грынч.).— Запёка. Рус. у XVI ст.

Запека (Туп)

ЗАПЛАТА бел. 'плата', 'адплата, помста' (БРС,

Нас),

рус, укр. тое ж (Даль, Грынч.), рус. 'латка, ла-

пік'.—

ЗаплацІн. СРП Заплатан

ЗАПОЙКА

рэг. 'выпіўка пасля куплі-продажу ці за-

канчэння

якой здзелкі'

(Нас),

рус. 'запоіны, заручыны'

(Даль).—-

Запдйка

ЗАПОЛЬНЫ

'які жыве за

полем'.

—

Запдльны

*ЗАПРАГАЙ ад запрагаць.— Запрагаеў

156

ЗАПРАГАЙЛА ад запрагаць — Запрагайлаў

ЗАПРУДНЫ

'хто жыве за прудам', 'які гаае адносі-

ны

да запруды, жыве ля яе ці працуе'.— Запрўдны

*ЗАПРЫВАРА.—

Запрыварын

ЗАРАНКА, *ЗАРАНОК.— Заранка, Заранкдў, За-

ранкін; Заранчўк; Заранбк. Бел. у

XVI—XVII

стст.

Заранко (БА, I, 215—216; Туп.). СРП Зарянко

*ЗАРАП.— Зарай

*ЗАРАНІК.—

Заранік

ЗАРОЖНЫ

'які жыве за рогам вуліцы, дарогі'?—

Зарджны

*ЗАРОУКА.— Зароўкін

ЗАРУБА, ЗАРУБКА бел. зарубка 'прарэз-адзнака',

рус. 'рубец, адзнака на бірцы' (Дабр.).— Зарўба; За-

рўбкін; Зарубіцкі. Рус. у XVI ст. Заруба (Туп.). СРП

Зарубан, Зарубынскіій

ЗАРЫХТА.— Зарыхта

ЗАРЭМБА

польск. гаг$Ьа 'зарубка' (Карл.) ,—За-

рэмба.

Бел. у XVI ст.

Заремба

{БА, I, 216)

ЗАРЭЧНЫ

'які жыве за

ракой'.

—

Зарэчны

3АСАДА.—

Засадыч, Засадзіч. Укр. у

XVII

ст. За-

садка (Туп.)

ЗАСЕКА

рус. засека 'знак, засечка ад нажа ці тапа-

ра' (Даль), параўн. бел. засечка.— Засёка. У Туп. у

XV ст. Засека. СРП Засекіш, Засецшй

ЗАСТРЭЛ.—

Застрэлаў

ЗАСТУПЕНЬ

укр. заступень 'ручка лапаты' (Грынч),

магчыма, ад заступацца.— Заступнёвіч

ЗАСЯДАЦЕЛЬ.— Засядацвлеў

ЗАТОРА 'затор, перашкода'? — Затдра

ЗАТУЛА рэг. 'скураны фартух у рыбака' (Пол.— Ба-

ханьк.),

параўн. рус. затул 'месца, дзе што-небудзь мож-

на

схаваць, затуліць' затулка 'затычка', 'фартух' (Даль),

укр.

'абарона, пакрыццё', 'капюшон адзення' (Грынч.).—

Затўла

ЗАТУРАН рус. затуран 'мука, падсмажаная на мас-

ле,

сале', 'нахабнік, забіяка, буян' (Даль), параўн. бел.

затурыць

'загнаць' (БРС, Нас.},

затурыць

'занесці'

(Стэц.),

рус. затуріівать 'гнаць, паганяць' (Даль).— За-

туранаў

ЗАТЫКА 'тое, чым затыкаюць'? —

Затыка,

Затычын

ЗАУТУРА.— Заўтўра

157

ЗАХВАТАЙ 'той, хто захватвае'? — Захватаеў; Зафа-

таеў пры [хв]>[ф]. Бел. у

XVI—XVIII

стст. Захватай, За~

фатай (БА, I, 216; Туп.). СРП Захватаев

*ЗАХВІТА ці ЗАХВІЦА.— Захвіцэвіч

ЗАХІЛА, памянш. ЗАХІЛЬКА ад захіліць.—

За~

хілька

ЗАХОДА рус. 'злосны, успыльчывы' (Дабр.), параўн.

бел.

заходзень

'зайшлы'

(Нас),

рус.

заходень

тое ж

(Даль).—

Захддзін

ЗАХОДНЫ 'зайшлы'.— Захддны. Параўн. ЗАХОДА

ЗАХОЖЫ 'зайшлы

.— Захбжы. Бел. у XVII—

XVIII стст. Захожы (БА, I, 216). Укр, у

XVII

ст. Захожый

(Туп.)

*ЗАХЯЛА — Захялаў

*ЗАЦЕЙ

ад рэг. зацяваць, рус. затевать 'пачынаць,

задумваць', г. зн. 'выдумшчык, пачынальнік'.— Зацёеў.

СРП

Затеев

*ЗАЦЫРКЛЯНЫ.—

ЗацыркАяны

ЗАЦЭПА

рэг. 'зачэпа, зачэпка',— Зацэпін. Бел. у

XVII

ст. Зачэпа (Туп.)- СРП Зацепан, Зацепов

*ЗАЦЮПА

параўн. рэг. зацюпаць 'заплюхаць, абпа-

ліць (адзенне)', перан. 'затуркаць, забіць' (Юрч.), укр.

затюпатц 'пабегчы трушком' (Грынч.)-—Зацюпа

ЗАЯРНЫ

'той, хто жыве за ярам'.— Заярны

ЗАЯЦ,

памянш. ЗАЙКА, ЗАЙЧЬІК, ЗАЕНКА.—

Заяц,

Зайцаў; Зайка, Зайкд, Зайкін, Зайкёвіч, Зайчанка;

Зайчўк; Зайчык; Заенка; Заяцкі, Зайкдўскі, Заянкоўскі,

ЗаенчукдўскІ, ЗаянчкдўскІ — два апошнія, відаць, ад.

польск.

гаі^с

'заяц'. Бел. у

XVI—XVIII

стст. Заяц, Заец

Зайка (БА, I, 216). Рус, укр. у

XV—XVII

стст. Заяц,

Заец, Зайка, Зайко (Туп.)- СРП Зайцев, Зайценко, Зай-

ко,

Зайков, Зайкын, Зайчык, Зайчыков, Зайковскіій

*ЗАЯШ.—

Заяш

ЗБАН,

ЗБАНОК.—

Збан, Збандк

ЗБОЙЦА

ці

ЗБОЙ,

памянш.

ЗБОЙЧЫК

рэг.

збойца

'разбойнік',

'чалавек, які любіць біцца'

(Нас).—

Зббйчык

ЗБОРА

рэг.

зборка

'складка'.—

Збдрын

*ЗБРОЛ

ці ЗБРАЛА.— Збралёвіч

ЗБРОД

'зброд', параўн.

збродаваць,

збродлівы

(БРС).

—

Збродаў

*ЗБРЫЖАР.—

Збрыжар

ЗВАНАР.

—

Званардў. СРП Звонарёв

158

ЗВАНЕЦ

назва расліны (БРС, КСЧ), рус. звонец

тое ж (Дабр.), Званцдў. СРП Звонцов

ЗВАНОК.—

Званбк, Званкд. СРП Звонков

*ЗВАРЫКА.—

Зварыка, Зварыкін, ?3варыцэвіч, Зва-

рычэнка. Рус. у

XV—XVI

стст. Зворыка (Туп.). СРП

Зворыкіін

ЗВЕР,

памянш.

ЗВЯРОК, павеліч. ЗВЯРУГА.—

Звёраў; Звярбвіч; Звярбк, Звяркд, Звяркбў; Звярўга;

Звярйнскі. Бел., рус. у

XVII

ст., укр. у

XVI—XVII

стст.

Зверь, Звер (Туп.). СРП Зверев, Зверьков, Зверков

ЗВОННІК

'званар'?,

'майстар-звоналітчык'?—

Звбн-

нікаў

ЗВЯЗДА.—

Звязда. СРП Звездіін, Звёздкан, Звез-

дочшн

*ЗГОЛА.— Згдліч

ЗДАН

ад

ждан

'той, якога чакалі'.— Зданбвіч, Зда-

нёвіч. СРП Здановіч

ЗДАРАВЕЦ рэг. 'здаравяк, здаравяка' (Дзярж.—

№.

Б.)-

— Здаравёц, Здараўцбў

ЗДАРОВЫ.—

Здаравёнка

ЗДЗЕСЬ.—

Здзёсеў

ЗДОЛЬНІ'К

устар. 'прыняты ў сям'ю чалавек з роў-

най

доляй'

(КСЧ).—

Зддльнікаў

ЗДОР.—

Здор, Здбранка, Здаранбк,

?3дураў

пры

[]

][у]

*ЗДОН,

памянш.

ЗДОНЧЫК.—

Здбнчык

ЗДРОК,

ЗДРУК рэг.

здрок

'авадзень'

(БРС).—

Здрок, Здрук

*ЗДУН,

памянш.

ЗДУНКО.—

Здункёвіч

ЗЕВА

параўн. зяваць 'зяваць', 'крычаць, гучна гава-

рыць'.—

Зёвін. СРП Зеван

ЗЕЛЕН.—

Зёлен

*ЗЕЛЮД,

памянш.

ЗЕЛЮДОК.—

Зелюдкдў

*ЗЕЛЯК.—

Зёляк

ЗЕЛЯНЯК,

ЗЕЛЯНЯКА рус. зеленяк 'зеленаваты

гад', 'яшчарыца', лягушка' (Даль), укр. зеленяк

(нася-

комае)

'залаты жук', (птушка) 'зелянушка' (Грыяч.).—

Зеляняк,

Зеляняка

*ЗЕЛЯНОК,

ЗЕЛЯНЕК.—

Зелянбк, Зелянкбў, Зелян-

кёвіч; Зелянькбў; Зелянкбўскі

ЗЕМЕЦ.—

Зёмец, Зёмцаў; Зямёц, Зямцбў. Бел., укр.,

рус.

у XVI ст. Земец (Туп.). СРП Земцов

*ЗЕМЛЯНІК.—

Землянік

159