Михед Т.В., Якубіна Ю.В. (упоряд.) Антична література. Греція. Рим. Хрестоматія

Подождите немного. Документ загружается.

Ï³ò âæå, áà÷ó, – ãàé-ãàé! – ç êîíåé, ç ëþäåé ñòðóìèòü,

Áà÷ó, ñê³ëüêè ñìåðòåé âæå ñïðè÷èíÿºø òè Òðî¿!

Ùèò ñâ³é, øîëîì, ïîâ³ç ³ ãí³â ñâÿòèé

Âæå Ïàëëàäà ãîòóº â á³é.

Òóò Âåíåðà òîá³ – âæå íå çàñòóïíèöÿ:

ßê íà ë³ð³ íå ãðàé í³æíèõ ï³ñåíü æ³íêàì

Íà ñîëîäê³ì ëàäó, ÿê íå ïðè÷³ñóéñÿ –

Â³ä ñïèñ³â ³ â³ä êíîñüêèõ ñòð³ë

Ñïàëüíÿ íå âáåðåæå: âäàðèòü ³ òàì ãðîçà,

Ìóæí³é âî¿í Àÿíò õóòêî é òóäè âá³æèòü.

² õî÷ ï³çíî, à âñå æ, î ïåðåëþáíèêó,

Âêðèº ïèë òâî¿ êó÷åð³!

Îñü Ëàåðò³â Óë³ññ – ð³ä â³í òâ³é âèãóáèòü.

Îñü ï³ëîñüêèé âëàäàð – Íåñòîð. Òè áà÷èø ¿õ?

Òóò ãðîçèòü òîá³ Òåâêð, ³ç Ñàëàì³íó âîæäü,

Òàì – áóâàëèé â áîÿõ Ñôåíåë,

Ïåðøèé ñåðåä â³çíèöü, õàé ëèøå â³æêè â³í

Â³çüìå â ðóêè ì³öí³. Îñü Ìåð³îí, à öå –

Íåâãàìîâíèé Ò³ä³ä, äóæ÷èé çà áàòüêà, âçÿâñü

Íàçäîãíàòè òåáå áóäü – ùî.

Îëåíü òàê íà äîëàõ âæå é ïðî òðàâó çàáóâ,

Âîâêà â÷óâøè çäàëÿ, â³í ùî º äóõó ì÷èòü,

ßê ò³êàòèìåø òè, çáë³äëèé, çàäèõàíèé,

Íå òàêèé, ÿê îòî ïðè í³é.

Õàé ãí³âëèâèé Àõ³ëë ³ êîðàáë³ éîãî

Äëÿ ôð³ã³éñüêèõ æ³íîê ÷îðíèé â³äñòðî÷àòü äåíü,

Íèçêà çèì ïðîìàéíå – é âåñü ²ë³îí â îãí³

Çàïàëàº àõåéñüêîìó.”

ÄÎ ÌÓÇÈ

² ñòðàõ, ³ òóãó, Ìóçàì äîâ³ðèâøèñü,

Ïóùó ç â³òðàìè – õàé ïî âîä³ ìîðñüê³é

Ðîçâ³þòü ¿õ: íå õî÷ó é ÷óòè,

Õòî òàì íà ï³âíî÷³ îñòðàõ ñ³º,

Êîãî áî¿òüñÿ â Ñê³ô³¿ Ò³ð³äàò.

Ï³ìïëåéñüêà Ìóçî, ä³âî, çàñëóõàíà

Â ñòðóìêè äçâ³íê³, ñïëåòè â³íî÷îê

Íèí³ äëÿ Ëàì³¿ ç ñîíöåëþáíèõ

Äóõìÿíèõ êâ³ò³â. Ùî æ áî õâàëà ìîÿ,

Ì³é ñï³â áåç òåáå? Ñëàâèòü òîá³ éîãî

Ëåñá³éñüêèì ïëåêòðîì ëè÷èòü. Ìóçî,

É ñåñòðàì òâî¿ì íà ëàäó íîâîìó.

741

Квінт Горацій Флакк

ÄÎ ÄÐÓÇ²Â

Ëèøå ôðàê³éö³ á’þòüñÿ, âèíî ï’þ÷è,

Äëÿ âò³õè äàíå; âàðâàðñüêèé çâè÷àé öåé

Çàáóäüòå, õàé íå áà÷èòü êðîâ³

Âàêõ, áî â³í ëþáèòü ³ ì³ðó, é çãîäó.

Ãàíüáà òà ñîðîì – ñåðåä ñâ³òèëüíèê³â

² âèí äîá³ðíèõ ïåðñüêèì íîæåì ãðîçèòü!

Áåçáîæí³ ñâàðè ò³ îáëèøòå

É ëÿæòå, íà ë³êîòü îïåðøèñü, äðóç³!

Æäåòå, ùîá ç âàìè ÿ ³ ñîá³ íàäïèâ

Òîãî ôàëåðíó? – Õàé-íî ïðèçíàºòüñÿ

Áðàò Îïóíò³éñüêî¿ Ìåã³ëëè,

Õòî éîìó â ñåðöå âëó÷èâ ñòð³ëîþ.

Áàðèøñÿ, áà÷ó... Ùî æ, òî íå ïèòèìó,

Õî÷ ÿê áëàãàéòå. Êîæíà ëþáîâ òâîÿ

Âîãíåì íå íèöèì, íå ãàíåáíèì

Ïàëèòü òåáå, é áëàãîðîäí³é ò³ëüêè

Çäàºøñÿ çâàá³. Íó-áî, øåïíè ìåí³ –

Ìîâ÷àòè âì³þ... Î íåùàñëèâöþ ì³é!

ßêà æ òåáå Õàð³áäà ìó÷èòü,

Ã³äíîãî êðàùèõ äàð³â ëþáîâ³!

ßêà âîðîæêà ïðîòâåðåçèòü òåáå

Ôåññàëüñüêèì ç³ëëÿì, çíàõàð ÷è áîã ÿêèé?

Ç îêîâ òðèëèêî¿ Õèìåðè,

Äðóæå, òåáå âæå é Ïåãàñ íå âèðâå.

ÄÎ ÀÏÎËËÎÍÀ

Ïðî ùî áëàãàº Ôåáà ïðîì³ííîãî

Ñï³âåöü, ÿê ò³ëüêè â õðàì³ âèíî éîìó

Ïðîçîðå ëëº? – Ñï³âåöü íå õî÷å

Í³ êàëàáð³éñüêèõ îòàð äîá³ðíèõ,

Í³ æíèâ áàãàòèõ, ñëàâè Ñàðä³í³¿,

Íå ïðàãíå ãðîøåé, êîñò³ ñëîíîâî¿,

Í³ òèõ ëóã³â, äå òèõèé Ë³ð³ñ

Õâèëåþ ìëÿâî ñâ³é áåðåã ëèæå.

Êàëåíñüê³ ãðîíà òîé, êîìó äàíî ¿õ,

Íåõàé çð³çàº, ùîá ïîïèâàâ ñîá³

Êóïåöü ³ç ÷àø³ çîëîòî¿,

Âäàëî ïðîäàâøè òîâàð ñ³ð³éñüêèé.

Íå ðàç íà ð³ê â³í, ëþáëåíåöü äîë³, ïëèâ

Ñóäíîì áåçêàðíî ÷åðåç Àòëàíòèêó.

Ìåíå æ òèì ÷àñîì ëèø îëèâêè,

742

Àíòè÷íà ë³òåðàòóðà. Ãðåö³ÿ. Ðèì

Ìàëüâè ëåãê³ òà öèêîð³é æèâëÿòü.

Îäíå ïðîøó ëèø: õàé ó çäîðîâ’¿ ÿ,

Ëàòîíè ñèíó, ò³øóñü ìàéíîì ñâî¿ì.

À ñâ³òëèé ðîçóì ì³é ³ ë³ðà

Õàé íå ëèøàþòü ìåíå é íà ñòàð³ñòü.

ÄÎ Ë²ÐÈ

Æäóòü ï³ñåíü îä íàñ, ³ ÿêùî íå ð³ê ëèø

Òå, ùî ìè â ãàéêó íà äîçâ³ëë³ ñêëàëè, –

Äîâãî áóäå æèòü, – íà ëàäó ëàòèíñüê³ì

Ãðàé íèí³, ë³ðî!

Âïåðøå ñòðóí òâî¿õ äîòèêàâñü ëåñá³ºöü,

Ìóæí³é âî¿í òîé, êîëè á³é âëÿãàâñÿ

×è êîëè ñóäíî çàâåðòàâ ï³ä áåðåã,

Áóðåþ ãíàíå, –

Ñëàâèâ Âàêõà, Ìóç ³ Âåíåðó âëàäíó

Ç òèì, õòî âñå ïðè í³é – ïóñòîòëèâèì ñèíîì,

Ñëàâèâ Ë³êà â³í, éîãî ÷îðí³ î÷³

É êó÷åð³ òåìí³.

Î äçâ³íêà êðàñî Àïîëëîíà! Âò³õî

Çà ñòîëîì áîã³â, íàñîëîäî â ïðàö³!

Ãðàé ìåí³! Òåáå, ãîì³íêó, ñï³âåöü òâ³é

Êëè÷å ïîáîæíî.

ÄÎ ÑÅÁÅ ÑÀÌÎÃÎ

Íå÷àñòî é ñêóïî ÿ øàíóâàâ áîã³â

Ó äí³ áëóêàííÿ, õèáíî¿ ìóäðîñò³

Ñëóæèòåëü ðåâíèé; íèí³ æ ìóøó

Âèâåñòè ÷îâåí íà òó äîðîãó,

ßêó ïîêèíóâ. Ñàì æå Ä³ºñï³òåð,

Ùî ò³ëüêè õìàðè òíå áëèñêàâèöåþ,

Ñüîãîäí³ ç ãðîìîì ïðè ïîãîä³

Êîíåé ïðîãíàâ – ³ ñòðÿñëàñÿ ãëóõî

Çåìëÿ íåçðóøíà, âîäè ð³÷îê ïëèâêèõ

² Ñò³êñ, à äàë³ – é Òåíàðà êðàé ñóìíèé

Çäðèãíóâñü, ³ ãåí, àæ äî Àòëàíòà,

Âñå çàãóëî. Òàê áîãè ì³íÿþòü

Íóæäó íà âåëè÷, ãîðäî¿ ñëàâè áëèñê –

Íà òë³íü ãàíåáíó. Äîëÿ, êðèëîì á’þ÷è,

Â³íîê ç³ðâå ç îäíîãî, õèæà,

É ³íøîãî íèì óâ³í÷àº ðàäî.

743

Квінт Горацій Флакк

ÊÍÈÃÀ ÄÐÓÃÀ

ÄÎ ÀÇ²Í²ß ÏÎËË²ÎÍÀ

Ç ÷àñ³â Ìåòåëëà ðîçáðàò êðèâàâèé íàø,

Ïðè÷èíè âîºí, õ³ä ¿õ ³ íàñë³äêè,

² äîë³ ãðà, é âîæä³â óãîäè,

Â³ñíèö³ ëèõà íîâîãî, é çáðîÿ

Â êðîâ³ ùå òåïë³é, ùå íå â³äîìùåí³é, –

Òå âñå, íåïåâíå, âèêëàñòè âçÿâñÿ òè,

Íà ñòåæêó ñòàâøè, äå çðàäëèâî

Òë³º ï³ä ïîïåëîì æàð ïàëþ÷èé.

Òðàã³÷íà Ìóçà õàé íà êîðîòêèé ÷àñ

Ïîêèíå ñöåíó, ïîêè îïèøåø íàì

Ä³ÿííÿ ò³ – é ìåò³ âèñîê³é

Çíîâó ñëóæèòèìåø íà êîòóðíàõ,

Î Ïîëë³îíå, ñëàâíèé çàõèñíèêó

Ñóìíèõ ï³äñóäíèõ, êóð³¿ ðàäíèêó!

Òîá³ æ äàëìàòñüêà ïåðåìîãà

Ëàâðîì áåçñìåðòíèì ÷îëî âïîâèëà.

Âæå íà÷å é íèí³ ÷óþ ð³æê³â õðèïêèõ

Â³äëóííÿ ãð³çíå, í³áè é ñóðìà ãó÷èòü,

Â³ä áëèñêó çáðî¿ îí ëÿêëèâî

Äèáèòüñÿ ê³íü, ïîëîòí³º âåðøíèê.

Çäàºòüñÿ, ÷óþ ãîëîñ âîæä³â ñàìèõ

Íà ïîë³ áîþ, â êóðÿâ³, â ñëàâ³ ¿õ...

Ñêîðèâñÿ ñâ³ò, óñå ñõèëèëîñü,

Îñòîðîíü – ò³ëüêè äóøà Êàòîíà.

Þíîíà é ³íø³, àôðàì ïðèõèëüí³ø³,

Áîãè, â áåçñèëë³ êèíóâøè ¿õ êîëèñü,

Þãóðò³ âæå äàþòü ó æåðòâó

Âíóê³â éîãî ïåðåìîæö³â ñëàâíèõ.

ßêå ùå ïîëå, âêðèòå ìîãèëàìè,

Ïîëèòå êðîâ’þ, íèí³ íå ñâ³ä÷èòü âñ³ì

Ïðî ÷âàðè íàø³, ïðî ïàä³ííÿ

Âåæ ãåñïåð³éñüêèõ, ìåä³éöÿì ÷óòíå?

ßê³ ùå âîäè, ð³êè ÿê³ ñòðàøíèõ

Íå çíàëè âîºí? Äå º ùå ìîðå òå,

ßêå á ëàòèíè íå áàãðèëè?

Äå º òîé êðàé, ùî íå ïèâ ¿õ êðîâ³?

Òà, çàíåäáàâøè çâè÷íèé ñâ³é ëàä ëåãêèé,

Íå ñíóé âæå ñò³ëüêè. Ìóçî, æàëþ òîãî –

744

Àíòè÷íà ë³òåðàòóðà. Ãðåö³ÿ. Ðèì

Â ïå÷åðàõ ò³íÿâèõ Ä³îíè

Âäàðìî ïî ñòðóíàõ âåñåëèì ïëåêòðîì!

ÄÎ ÄÅËË²ß

Â á³ä³ â³ä ñìóòêó òè âáåðåãòè çóì³é

Ïîã³äíèé äóõ ñâ³é, â ùàñò³ – â³ä ðàäîñò³,

Êîòðà, áóâà, é ìåæ³ íå çíàº,

Äåëë³þ ìèëèé, áî òè æ ³ç ñìåðòíèõ –

² íèì çîñòàíåø, õî÷ ³ ñóìóé âåñü â³ê,

À õî÷ ïðè ñâÿò³ âñå ïîïèâàé ñîá³

Ôàëåðíó êðàùîãî, ñòàðîãî,

Â çàò³íêó äåñü ó òðàâ³ çäð³ìíóâøè.

Äëÿ êîãî, äðóæå, ãëÿíü, ³ç òîïîëåþ

Ìîãóòíÿ ñîñíà â ò³í³ îäí³é çëèëèñü

Ãîñòèííî òàê, à öåé ñòðóìî÷îê

Çì³éêîþ â’ºòüñÿ, äçþð÷èòü – äëÿ êîãî?

Îë³é ïàõó÷èõ, âèí ³ òðîÿíä, ÿê³

Íåäîâãî êâ³òíóòü, òè íàì ïîäàòü âåëè,

Ùå ïîêè äîëÿ é â³ê ñïðèÿº

É ÷îðíó ñíóþòü ³ùå Ïàðêè íèòêó.

Áî âñå ïîêèíåø: ä³ì ³ ëàíè óñ³,

² òó ñàäèáó, ùî çîëîòàâèé Ò³áð

Îìèâ, à ñò³ã òâîãî áàãàòñòâà

Âæå íå òåáå – ñïàäêîºìöÿ âò³øèòü.

×è òè – ïîòîìîê äðåâíüîãî ²íàõà,

×è òî ç íèç³â òè, âáîãèé, – ï³ä íåáîì öèì

Òè – ò³ëüêè ã³ñòü ³ ò³ëüêè æåðòâà

Îðêà, ÿêèé ñï³â÷óòòÿ íå çíàº.

Òóäè, äî íüîãî, ñóäæåíî âñ³ì ï³òè:

Ñòðÿñàþòü óðíó – æåðåá ³ íàø êîëèñü

²ç íå¿ âèïàäå – ³ ÷îâåí

Íàñ ïîâåçå ó âèãíàííÿ â³÷íå.

ÄÎ Ë²Ö²Í²ß ÌÓÐÅÍÈ

Õî÷åø, äðóæå ì³é, ïðàâèëüí³øå æèòè –

Í³ íà ãëèá íå ðâèñü, àí³ â íåáåçïå÷íèé

Áåðåã íå âïèðàéñü, áîÿ÷èñü íàäì³ðó

Òåìíî¿ áóð³.

Çîëîò³é ñåðåäèí³ õòî äîâ³ðèâñü,

Òîé íå ñòàíå æèòü í³ â çëèäåíí³é õèæ³,

Í³ ïàëàöîì â³í ó ëþäåé íå áóäå

745

Квінт Горацій Флакк

Çàçäð³ñòü áóäèòè.

Â³òåð äóæ÷å ãíå ùîíàéâèùó ñîñíó,

Äëÿ ñòð³ìê³øèõ âåæ – ³ ïàä³ííÿ âàæ÷å,

Äå âåðõ³â’ÿ ã³ð – îñü òóäè é âîãíåííà

Á’º áëèñêàâèöÿ.

Â ÷àñ ëèõèé – íàä³é, îñòîðîãè – â ùàñò³

Íå âòðà÷àº òîé, õòî äî çì³í ðàïòîâèõ

Äóõ ïðèâ÷èòü çóì³â. Íàì Þï³òåð çèìó

Øëå, àëå é ñàì æå

Âåñíó øëå â ñâ³é ÷àñ. Òîæ á³äà – íå â³÷íà;

Ôåá íå äåíü ïðè äí³ íàïèíàº ëóê ñâ³é:

Ìèòü íàñòàíå – é â³í ïåðåäçâîíîì ë³ðè

Ìóçó ïðîáóäèòü.

Îñü òîìó êð³ïèñü ó ëèõó ãîäèíó,

Â ñêðóò³ ìóæí³ì áóäü, à êîëè ïîïóòí³

Âðàç ïîäìóòü â³òðè – íå çàáóäü çãîðíóòè

Ïîâíå â³òðèëî.

ÄÎ ÌÅÖÅÍÀÒÀ

ßê íà ë³ðí³é ñòðóí³ ìîæóòü óêëàñòèñÿ

Äîâãîë³òíÿ â³éíà â äèê³é Íóìàíö³¿,

Ãð³çíèé âîæäü Ãàíí³áàë, ìîðå Ñ³ö³ë³¿,

Êðîâ’þ ïóíà çàáàðâëåíå,

Ãóðò ëàï³ò³â ëèõèõ, ï’ÿíèé Ã³ëåÿ øàë,

×è òèòàíè – áðàòè, ä³òè Çåìë³, ùî ¿õ

Ñàì Ãåðàêë ïîäîëàâ; ìàëî íå âïàâ òîä³

Âåñü Ñàòóðíà ïàëàö ÿñíèé.

Êðàùå òè ðîçêàæè, î Ìåöåíàòå, íàì

Ïðî çâèòÿæí³ áî¿ Öåçàðÿ Àâãóñòà,

Ïðî âîðîæèõ âîæä³â – ÿê ÷åðåç Ðèì âîíè,

Ãð³çí³, øèþ ñõèëèâøè, éøëè.

ß æ – òàê Ìóçà âåëèòü – ãîëîñ Ë³ê³ìí³¿

Áóäó ñëàâèòè, ÿ – é ïîëèñê î÷åé ¿¿,

É äóøó, â³ðíó òîá³, áî æ çà ëþáîâ òâîþ

Âì³º òèì æå â³ääÿ÷èòèñü.

Ëè÷èòü ¿é ó òàíêó êðîêîì ëåãêèì ³òè,

Áóòè ïåðøîþ â ãð³, ëè÷èòü â³òàòè ¿é

Áàðâíå êîëî ä³â÷àò, ðàä³ñíî ñëàâèòè

Äåíü, Ä³àí³ ïðèñâÿ÷åíèé.

×è æ çà âñ³ ò³ ñêàðáè, ùî Àõåìåí ¿õ ìàâ,

Çà âðîæàé çîëîòèé ïîëÿ ôð³ã³éñüêîãî

Òè á îääàâ õî÷ îäèí âîëîñ Ë³ê³ìí³¿,

×è çà âåñü Àðàâ³éñüêèé êðàé,

Â òó õâèëèíó, êîëè õèëèòü ïëå÷å ñâîº

746

Àíòè÷íà ë³òåðàòóðà. Ãðåö³ÿ. Ðèì

Äëÿ ö³ëóíê³â ïàëêèõ, òî æàðòîìà òåáå

Â³äñòîðîíèòü, ùîá òè ñèëîþ âèðâàâ ¿õ,

Òî ùîá ¿õ äîìîãòèñü ñàì³é?

ÄÎ ÏÎÑÒÓÌÀ

Ãàé – ãàé, ñïëèâàþòü, Ïîñòóìå, Ïîñòóìå,

Ë³òà, ìîâ õâèë³! Â³ê äîãîäæàé áîãàì –

×îëî ñòàðå÷³ çîðþòü çìîðøêè,

Ñìåðòü êàì’ÿíà íå âïîâ³ëüíèòü êðîêó.

Õî÷ äåíü ïðè äíåâ³ òðèñòà âîë³â äàðóé –

Íå ñõèëèø Îðêà: ÷è æ íå â éîãî êðàþ

Òðèò³ëèé Ãåð³îí ³ Ò³ò³é,

Âåëåòí³ äóæ³, – â ïîëîí³ Ñò³êñà,

Ð³êè ñóìíî¿? Ðàç ìè âæå ïë³ä çåìíèé

Âçÿëè â ïîæèâó, çíà÷èòü, ³ íàì óñ³ì

Ïëèâòè ïî í³é, ÷è ìè âñåñèëüí³

Ñâ³òó ñüîãî, ÷è ñåëÿíè âáîã³.

Õî÷à é óíèêíåì Ìàðñà êðèâàâîãî

É ñë³ïîãî ãí³âó õâèëü Àäð³àòèêè,

Õî÷à é óäîìà ïåðåñèäèì

Â³òðÿí³ äí³, à òî é ö³ëó îñ³íü, –

À âñå æ ïîáà÷èì òåìíó, áåçðàä³ñíó

Êîö³òà õâèëþ, äî÷îê Äàíàºâèõ

Áåçñëàâíèé ð³ä ³ â³÷íó ïðàöþ

Ñèíà Åîëîâîãî – Ñ³ç³ôà.

Óñå ïîêèíåø – çåìë³ é æèòëî ñâîº,

É äðóæèíó ìèëó, íó à ç äåðåâ óñ³õ

Ç ãîñïîäàðåì êîðîòêî÷àñíèì

Ëèø êèïàðèñ îñîðóæíèé ï³äå.

À ñïàäêîºìåöü – øèðøà äóøà éîãî –

Íåòåðïåëèâî ñîòíþ çàìê³â ç³ðâå

² áðèçíå ç àìôîð íà äîë³âêó

Öåêóá, îêðàñà îá³ä³â æðåöüêèõ.

ÏÐÎ ÐÈÌÑÜÊÓ ÐÎÇÊ²Ø

Âæå é ïëóãó ò³ñíî: òî ï³ä ïàëàöè éäå

Êîëèøíº ïîëå, òî âæå ñòàâîê íà í³ì,

Íåìîâ Ëóêð³í øèðîêèé, ïëåñîì

Ñÿº; äå â’ÿçè ðîñëè, òàì íèí³ –

Ïëàòàí áåçøëþáíèé. Ìèðò ³ ô³àëêè òàì,

747

Квінт Горацій Флакк

² âñå, ùî ïàõíå, âñå, ùî ìèëóº ç³ð,

Öâ³òå ³ â’ºòüñÿ, äå íåäàâíî

Ùåäð³ îëèâêè çðèâàâ ãîñïîäàð.

² ëàâð ò³íèñòèé çàì³ñòü íàìåòó âæå

Ïðè ñïåö³ ñëóæèòü... Òàê íå âåëîñÿ â íàñ

Àí³ ïðè Ðîìóë³ ïðàäàâí³ì,

Í³ ïðè íåñòðèæåíîìó Êàòîí³.

Ìàéíî ïðèâàòíå çàâæäè äð³áíèì áóëî,

Çíà÷íèì – ñóñï³ëüíå. Íå áóäóâàâ í³õòî

Äëÿ ñåáå ïîðòèê³â ïðîñòîðèõ,

Ùîá óæå é ò³íü ñâîþ âë³òêó ìàòè.

Äåðíîâà ñòð³õà – òàê ³ çàêîí âåë³â –

Áóëà â ïîâàç³. Ìàðìóðîì òåñàíèì

Íà êîøò ñóñï³ëüíèé ïðèáèðàëè

Ò³ëüêè ñâÿòèí³ é ì³ñüê³ áóä³âë³.

ÄÎ ÌÅÖÅÍÀÒÀ

×îìó òàê òóæèø, òàê ìåíå ìó÷èø òè?

Áîãàì íåìèëî, âàæêî é ìåí³ áóëî á,

ßêáè, ì³é çàõèñòå, îêðàñî,

Âìåð, Ìåöåíàòå, ðàí³ø îä ìåíå.

Êîëè æ – î ãîðå! – òè á â³ä³éøîâ òàêè

Ðàí³øå, âçÿâøè é ÷àñòêó ìîãî ºñòâà –

Êàë³êà, ñàì ñîá³ íåìèëèé,

ß çàëèøèâñÿ á... òà í³: â öþ äíèíó

É ìåíå á íå ñòàëî: ÿ æ íå äàâàâ òîá³

Êðèâî¿ êëÿòâè – éòèìó – áî, éòèìó ÿ

Øëÿõîì îñòàíí³ì ³ç òîáîþ,

Äðóæå, êîëè á òè íå ñòàâ íà íüîãî.

Í³ ãí³â Õèìåðè âîãíåííîäèøíî³,

Í³ ì³öü Ã³àíòà, õàé ³ ñòîðóêèé â³í, –

Í³ùî, í³ùî íàñ íå ðîçëó÷èòü:

Òàê Ñïðàâåäëèâ³ñòü, òàê Ïàðêà õî÷å.

×è Òåðåçè ìèãò³ëè âãîð³ òîä³,

ßê ÿ ðîäèâñÿ, ÷è Ñêîðï³îí ëèõèé

Ìåí³ çàáëèñíóâ, ÷è âîëîäàð

Çàõ³äíèõ âîä – Êîçåðîã – ³ñêðèâñÿ

Ñâ³òèëà íàø³ – ç³ðêè ìîÿ é òâîÿ –

Íà äèâî ñõîæ³: çãóáíó Ñàòóðíà ëþòü

Þï³òåð, ñÿþ÷è, â³ä òåáå

Ãåòü îä³ãíàâ ³ ïîêâàïí³é ñìåðò³

748

Àíòè÷íà ë³òåðàòóðà. Ãðåö³ÿ. Ðèì

Êðèëî âïîâ³ëüíèâ; òðè÷³ òåàòð óâåñü

Òîä³, ï³äíÿâøèñü, ãó÷íî â³òàâ òåáå.

² ÿ ï³ä äåðåâîì, ùî âïàëî,

Çãèíóòè ìàâ, òà ïðàâèöÿ Ôàâíà,

Ùî íàñ õîðîíèòü, ïàñòâó Ìåðêóð³ÿ,

Óäàð â³äáèëà. Òîæ ïðèãàäàé ñîá³

Ïðî õðàì îá³öÿíèé, ïðî æåðòâè,

ß æ ïîñâÿ÷ó ëèø îâå÷êó ñêðîìíó.

ÄÎ ÇÀÕËÀÍÍÎÃÎ

Íå áëèùèòü í³ â çîëîò³

Ó ìåíå ñòåëÿ, í³ â ñëîíîâ³é êîñò³,

Í³ êîëîí ³ç Àôðèêè

Ã³ìåòñüêèé ìàðìóð ñèíÿâèé íå òèñíå;

Íå çàéíÿâ ïàëàöó ÿ,

Àòòàëîâèì íàçâàâøèñü ñïàäêîºìöåì,

² íå ò÷óòü ³ç ïóðïóðó

Ëàêîíêè â³ëüí³ øàò ÿñíèõ äëÿ ìåíå –

Ùèðå ñåðöå é õèñò çàòå

Äî ï³ñí³ ìàþ. Ñàì áàãà÷ ç³ ìíîþ,

Âáîãèì, õî÷å çíàòèñÿ;

² í³ áîã³â, í³ äî áîã³â áëèçüêîãî

Äðóãà íå òóðáóþ âæå:

Êóòêîì ñàá³íñüêèì ÿ ö³ëêîì ùàñëèâèé.

Äí³ æ óñå ëåòÿòü, ëåòÿòü...

Òî âïîâí³ ì³ñÿöü, òî ³çíîâ ùåðáèòüñÿ.

Òè æ íà ä³ì íîâèé ñîá³

Ãðîìàäèø ìàðìóð, õî÷ çà êðîê äî ñìåðò³.

Ùå é â øóìëèâå ìîðå òàì,

Ó Áàéÿõ, áåðåã âïåðòî âèñóâàºø,

Âèäíî, é ñóõîä³ë òîá³

Ò³ñíèì çäàºòüñÿ. Áà! É öüîãî íå äîñèòü:

²ç ñóñ³äí³õ íàä³ë³â

Çðèâàºø ìåæ³, ò³ëüêè á øèðøèé êóñåíü

Ïîëÿ òàì óðâàòü ñîá³

Â ñâîãî æ êë³ºíòà, – ³ ñóìíå ïîäðóææÿ

Ç ä³òüìè ñâ³ò çà î÷³ éäå,

Áîæê³â ðîäèííèõ òóëÿ÷è äî ñåðöÿ.

Í³ îäèí ïàëàö, îäíàê,

749

Квінт Горацій Флакк

Íå æäå âåëüìîæ³, áàãà÷à òàê ïåâíî,

ßê Ïëóòîíà ä³ì, êóäè

Éäåìî ìè, ñìåðòí³. Òî êóäè æ òè ðâåøñÿ?

Âñ³ì æå ì³ñöå äàñòü çåìëÿ,

Óñ³õ îêðèº – æåáðàêà é âåëüìîæó.

Ïðîìåòåÿ õèòðîãî

Õàðîí íå âèâ³ç ³ç ï³òüìè é çà çëîòî.

Òàíòàë òàì ³ ñèí éîãî,

Çóõâàëüö³, – â ïóòàõ. Îðê ³ òèõ, ùî â ïðàö³

Ñïèíó ãíóòü óâåñü ñâ³é â³ê,

²äå çâ³ëüíÿòè – çâàíèé ³ íåçâàíèé.

ÄÎ ÌÅÖÅÍÀÒÀ

Íåçíàíèì äîñ³, äóæèì êðèëîì ñÿãíó

Âèñîò åô³ðíèõ – ÿ, äâîºóáðàçíèé

Ñï³âåöü, ³ êèíó ëþäí³ çåìë³,

Çâèâøèñü, äëÿ çàçäðîñò³ íåäîñÿæíèé,

Ïîíàä ì³ñòàìè. Í³, ÿ íå âìðó – òàêè, –

Õî÷à é ç óáîãèõ – ÿ, ùî íà ïîêëèê òâ³é

Ñï³øó, ì³é ëþáèé Ìåöåíàòå, –

Ñò³êñîâà õâèëÿ ìåíå íå çàéìå.

Óæå ïðóæí³þòü, òîíøàþòü íîãè, âæå

Âçÿëèñü ëóñêîþ, âæå – íà÷å ëåá³äü ÿ:

Âæå á³ëèé ïóõ íà ïàëüöÿõ áà÷ó,

Âæå çà ïëå÷èìà ÿ ÷óþ êðèëà.

Ùå ìèòü – ³ çëèíó, íà÷å Äåäàëà ñèí,

Ñï³âó÷èì ïòàõîì – ãåí, äå Áîñôîð øóìèòü,

Äå Ñ³ðòè ñïðàãíåí³ ãåòóëüñüê³

É ãåí, äå ïðîñòîðè ã³ïåðáîðåéñüê³.

Ìåíå âï³çíàþòü êîëõ ³ äàê³ºöü òîé,

Ùî ïåðåä Ðèìîì òàê áàäüîðèòü ñåáå,

Äàëåêèé ñê³ô, ³áåð, à äàë³ –

Òîé, ÿêèé â Ðîäàí³ ãàñèòü ñïðàãó.

Òîæ ãåòü ñêîðáîòó! Íèí³øí³é ïîõîðîí –

Öå ëèø îìàíà; ïëà÷ – íå äî ðå÷³ òóò!

Îáëèø ò³ çîéêè. Íàùî ñò³ëüêè

Øàíè ïîðîæí³é ìî¿é ìîãèë³?

750

Àíòè÷íà ë³òåðàòóðà. Ãðåö³ÿ. Ðèì